Z Tadeuszem Ferencem – Prezydentem Miasta Rzeszowa rozmawiamy o wdrożeniu projektu pn. ’’Budowa systemu integrującego transport publiczny miasta Rzeszowa i okolic’’, a także działaniach podjętych w ramach jego realizacji, które przyczynią się do poprawy jakości transportu publicznego oraz rozwiązania problemów związanych z niewydolnością systemu drogowego w mieście.
Paulina Modelewska: Jakie były przesłanki do rozpoczęcia prac nad projektem ’’Budowa systemu integrującego transport publiczny miasta Rzeszowa i okolic’’?
Tadeusz Ferenc: Głównymi przesłankami do rozpoczęcia najpierw przygotowania, a następnie realizacji projektu były:
- rosnące zatłoczenie ulic i miejsc parkowania,
- wydłużanie się średniego czasu podróży i odległości podróży (wynika z rozwoju strefy podmiejskiej i poszerzania granic miasta),
- zbyt niskie prędkości komunikacyjne transportu publicznego, nasilające się opóźnienia autobusów, mało optymalny układ linii komunikacji miejskiej na terenie Rzeszowa zniechęcające pasażerów do transportu publicznego i prowadzące do wzrostu ruchu indywidualnego oraz dodatkowego zatłoczenia motoryzacyjnego,
- brak wydolnego systemu informacji pasażerskiej, sprawnego systemu dystrybucji biletów, jak i systemu pozwalającego na sprawne zarządzanie ruchem pojazdów transportu publicznego,
- starzejący się park taborowy, o wysokim średnim wieku i przebiegu,
- spadek liczby pasażerów transportu publicznego powodujący spadek wpływów oraz wzrost kosztów transportu publicznego, a w konsekwencji wzrost opłat i/lub zmniejszenie oferty przewozowej i spadek jego atrakcyjności,
- szkodliwe oddziaływanie na środowisko związane z emisją spalin oraz hałasem na wskutek dużej liczby pojazdów używanych w transporcie w mieście,
- wzrost liczby wypadków i innych zdarzeń w ruchu drogowym na wskutek gwałtownego wzrostu współczynnika zmotoryzowania społeczeństwa.
Analiza wymienionych przesłanek pozwoliła na określenie strategicznego celu projektu, którym jest poprawa funkcjonalności transportu miejskiego poprzez poprawę dostępu do centralnych obszarów miasta oraz zapewnienie efektywnego transportu wewnątrz Rzeszowa, co przyczyni się do zwiększenia potencjału rozwojowego i atrakcyjności aglomeracji rzeszowskiej oraz wzrostu mobilności mieszkańców. Cel ten osiągany będzie poprzez kompleksowe rozwiązanie problemów funkcjonowania transportu publicznego oraz innych form transportu na terenie miasta poprzez poprawę funkcjonalności i efektywności ekonomicznej transportu publicznego, co powinno zahamować i odwrócić odpływ pasażerów transportu publicznego do indywidualnego.
Paulina Modelewska: Na jakim etapie znajduje się aktualnie projekt i kiedy planuje się jego wdrożenie?
Tadeusz Ferenc: Zakończenie wdrożenia całego projektu zaplanowane jest na 31 grudnia 2014 roku.
W chwili obecnej wyłoniono już praktycznie wszystkich wykonawców robót budowlanych, dostaw i usług. Trwa intensywna realizacja wszystkich kontraktów projektowych, a jest ich w sumie 8, z czego jeden został już zakończony, 3 zakończą się jesienią tego roku, a pozostałe powinny się zakończyć w połowie ostatniego kwartału przyszłego roku. W tej ostatniej grupie, z datą zakończenia na 30 czerwca 2014 roku, znajduje się Rzeszowski Inteligentny System Transportowy (RIST).
Paulina Modelewska: Jak będzie działał ten system i jakie korzyści z jego wdrożenia będzie odnosić miasto, a jakie
jego mieszkańcy?
Tadeusz Ferenc: Zakładamy, że realizacja przedsięwzięcia doprowadzi do:
- zapewnienia powszechnego i atrakcyjnego, w stosunku do transportu indywidualnego, transportu publicznego, na wysokim poziomie jakości i bezpieczeństwa, dostępnego dla wszystkich grup społecznych,
- rozwiązania problemów związanych z niewydolnością systemu drogowego miasta przy jednoczesnym wprowadzeniu rozwiązań mających na celu uprzywilejowanie transportu publicznego, co pozwoli na:
– zwiększenie liczby pasażerów transportu publicznego, a w konsekwencji – zmniejszenie liczby osób użytkujących samochody osobowe,
– skrócenie czasu przejazdu pojazdów transportu zbiorowego poprzez wprowadzenie systemu obszarowego sterowania ruchem z priorytetowaniem komunikacji publicznej oraz wydzielenie buspasów;
– zwiększenie udziału przyjaznego dla środowiska publicznego transportu w obsłudze mieszkańców, dzięki czemu będzie możliwa redukcja zatłoczenia w ruchu ulicznym;
– ograniczenie wypadkowości i negatywnego oddziaływania na środowisko, w tym redukcja hałasu i drgań, a poprzez to wyraźny wpływ na poprawę jakości życia w mieście;
– poprawę standardów jakościowych komunikacji pasażerskiej i w efekcie zwiększenie dostępności dla mieszkańców i osób przyjezdnych (poprzez system informacji pasażerskiej);
– ułatwienie podróżowania osobom o ograniczonej mobilności.
Jak widać korzyści odniosą wszyscy, co istotne staramy się aby wszystko odbywało się zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.
Paulina Modelewska: Na czym polega innowacyjność rzeszowskiego systemu w stosunku do innych podobnych systemów?
Tadeusz Ferenc: Przede wszystkim na kompleksowości i skali przyjętych rozwiązań systemowych (jednocześnie wdrażane zarządzania ruchem i transportem publicznym na terenie całego miasta, w tym systemy priorytetowanie transportu publicznego i elektroniczna informacja pasażerska), a także na zastosowaniu, pomiędzy poszczególnymi elementami ITS, radiowej łączności bezprzewodowej (radiolinie, LMDS, WiMax-mobilny). Tak powstały Rzeszowski Inteligentny System Transportowy będzie systemem otwartym i skalowalnym, ponieważ zależy nam na współpracy (integracji) z innymi systemami ITS, a także na rozbudowie RIST (w tym także o kolejne podsystemy np. ważenie pojazdów w ruchu, obsługa strefy płatnego parkowania).
Paulina Modelewska: Czy system informacji pasażerskiej oraz system sterowania sygnalizacją świetlną to jedyne działania mające poprawić jakość komunikacji publicznej w mieście?
Tadeusz Ferenc: Oczywiście, że nie. Pasażerowie już obecnie korzystają ze znacznej części zakupionego w ramach projektu nowoczesnego (przyjaznego osobom niepełnosprawnym, komfortowego, ekologicznego) taboru autobusowego. W sumie zakupionych zostanie 80 sztuk autobusów, z których część zasilana będzie olejem napędowym (50 szt.), a część sprężonym gazem ziemnym (30 szt.). W ramach projektu przebudowane zostaną również istotne z punktu widzenia funkcjonowania komunikacji publicznej ciągi komunikacyjne (skrzyżowania, ulice) oraz zostaną wyznaczone buspasy. Wdrożone również zostaną (w ramach RIST): system zarządzania transportem publicznym oraz system elektronicznego biletu, a po przeprowadzeniu badań zachowań komunikacyjnych pasażerów optymalizacji poddany zostanie układ linii, a w ślad za tym być może także polityka taryfowa, a wszystkiemu towarzyszyć będzie dedykowana akcja informacyjno-promocyjna.
Paulina Modelewska: Czy umiejętne wykorzystanie tak dużej liczby danych zebranych z systemu może stanowić wyzwanie dla zarządzających komunikacją miejską?
Tadeusz Ferenc: O tak z pewnością, jednak wykorzystując nowoczesne hurtownie danych i współpracujące z nimi systemy typu Bussines Intelligence można skutecznie nad danymi „zapanować” i co więcej efektywnie wykorzystać wyniki ich analiz w procesie decyzyjnym. Takie właśnie podejście zastosowaliśmy w RIST.
Paulina Modelewska: Czy korzystacie Państwo ze środków unijnych?
Tadeusz Ferenc: Tak, od lat i nieskromnie przyznam, że jesteśmy w tym zakresie w ścisłej krajowej czołówce. A wracając do projektu to oczywiście jest on współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego z Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 (III oś priorytetowa; Wojewódzkie ośrodki wzrostu, Działanie III.1: Systemy miejskiego transportu zbiorowego).
Paulina Modelewska: Czy w przyszłości przewidziane jest rozszerzenie systemu np. o dodatkowe funkcje lub pojazdy?
Tadeusz Ferenc: Tak, od samego początku tworzenia koncepcji RIST założyliśmy, że musi on być i otwarty i skalowalny, tak aby możliwy był jego rozwój i integracja z innymi systemami zarówno na poziomie lokalnym, regionalnym jak i krajowym. RIST oczywiście będziemy rozbudowywać o nowe funkcjonalności i podsystemy, a pierwszymi jakie już wkrótce będziemy w niego wbudowywać będą: system dynamicznego ważenia pojazdów, system obsługi strefy płatnego parkowania. Nasze podejście jest zgodne z Dyrektywą ITS.
Paulina Modelewska: Jakich rad udzieliłby Pan innym samorządowcom, którzy chcieliby wdrożyć podobny system?
Tadeusz Ferenc: Przede wszystkim, aby dokładnie przeanalizowali swoje obecne i przyszłe potrzeby i postarali się o fachowców, którzy nie tylko pomogą stworzyć koncepcje i projekt systemu, ale również będą nadzorowali jego wdrożenie. To bardzo istotne aspekty, które mają wpływ na stronę ekonomiczną, ale w równie dużym stopniu na finalny kształt i powodzenie inwestycji. A oprócz tego ważnym jest aby być otwartym na nowe technologie i innowacyjne rozwiązania.
Paulina Modelewska: Dziękujemy za rozmowę i życzymy powodzenia w dalszej realizacji projektu.
O autorze:
Tadeusz Ferenc – z wykształcenia ekonomista, absolwent UMCS w Lublinie, Akademii Ekonomicznej w Krakowie i Katowicach, od roku 2002 nieprzerwanie piastujący funkcję Prezydenta Miasta Rzeszowa. Podczas swojej wieloletniej kariery zawodowej kierował z sukcesami przedsiębiorstwami w branżach: transportowej, przemysłowej i komunalnej.
Radny miejski dwóch kadencji, a od 23.09.2001r. do 10.11.2002 r. poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Laureat wielu konkursów, rankingów i wyróżnień za wybitne osiągnięcia w dziedzinie zarządzania, innowacyjności i polityki społecznej. Miłośnik i mecenas sportu (wiceprezes klubów sportowych: “Resovia”, “Czarni”, “Stal Rzeszów”). Społecznik, pełnił i nadal pełni szereg funkcji w różnych organizacjach społecznych. Odznaczony między innymi: Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, , Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w działalności samorządowej i społecznej, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrną Odznaką Honorową Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej.
