Cała treść

ZSZRD w Kaliszu – monitoring ruchu i ściganie wykroczeń

Lada dzień zostanie wyłoniony wykonawca kaliskiego Zintegrowanego Systemu Zarządzania Ruchem Drogowym.  To nowoczesny, wielofunkcyjny system, który nie tylko będzie zarządzał ruchem ale też informował kierowców przez Internet o sytuacji na ulicach. Będzie też wykrywał pojazdy przeciążone i łamiące przepisy. O systemie opowiada Janusz Pęcherz, prezydent Kalisza.

Artur Kostrzewa: Dofinansowane projekty ITS w ramach działania 8.3 powstawały zwykle na potrzeby konkursu albo aktualizowano dokumentacje, która powstała wcześniej, bez możliwości realizacji. Kaliski system powstaje dość nietypowo, bo etapami, niezależnie od wspomnianego konkursu.
Janusz Pęcherz: Pierwsze prace studialne rozpoczęły się jesienią 2008 roku od opracowania wstępnej analizy obejmującej możliwość wprowadzenia systemu zarządzania ruchem drogowym w Kaliszu wraz z określeniem szacunkowych kosztów budowy takiego systemu. Później, w związku z oddaniem do użytkowania obwodnicy Nowych Skalmierzyc znajdującej się w ciągu drogi krajowej nr 25, opracowano projekt, a następnie wybudowano nową sygnalizację świetlną na powstałym połączeniu obwodnicy z istniejącym układem drogowym. Jej pracę skoordynowano z innymi funkcjonującymi już w tym rejonie sygnalizacjami świetlnymi. Przyjęte rozwiązania umożliwiają objęcie wspomnianych urządzeń zintegrowanym systemem zarządzania ruchem. Ostatnim etapem projektowym przed aplikowaniem i uzyskaniem dofinansowania było opracowanie koncepcji budowy zintegrowanego systemu zarządzania ruchem drogowym w Kaliszu wraz z opracowaniem Programu Funkcjonalno-Użytkowego jako podstawy dla ogłoszonego już przetargu na wykonanie pierwszego etapu systemu zarządzania ruchem obejmującego 23 skrzyżowania, realizowanego w formule zaprojektuj i wybuduj. Prace projektowe prowadzone pod merytorycznym nadzorem Zarządu Dróg Miejskich w Kaliszu realizowane były przez firmy SETUP, Tadeusz Nawalaniec Consulting.

Pierwsze prace studialne rozpoczęły się jesienią 2008 roku od opracowania wstępnej analizy obejmującej możliwość wprowadzenia systemu zarządzania ruchem drogowym w Kaliszu.

Artur Kostrzewa: Będzie to nowoczesny system, którego funkcjonalność będzie związana przede wszystkim z monitorowaniem ruchu i rejestrowania wykroczeń?
Janusz Pęcherz: Rzeczywiście, nasz Zintegrowany System Zarządzania Ruchem Drogowym będzie zawierał elementy: wykrywania i rejestracji pojazdów przekraczających dopuszczalny nacisk osi, rejestracji pojazdów przekraczających dozwoloną średnią prędkość przejazdu na odcinku drogi, podsystem rejestracji pojazdów przejeżdżających na czerwonym sygnale przez sygnalizację świetlną, podsystem wykrywania pojazdów poszukiwanych. Ponadto będzie też zainstalowany podsystem automatycznego zliczania pojazdów z podziałem na kategorie.

Artur Kostrzewa: W jaki sposób te funkcje będą realizowane?
Janusz Pęcherz: W ramach pierwszego etapu wdrażania ZSZRD przewiduje się zaprojektowanie i wybudowanie dwóch wag wstępnego ważenia. Będą one zainstalowane na wlocie ulicy Wrocławskiej od strony Nowych Skalmierzyc oraz wagi na wlocie od obwodnicy Nowych Skalmierzyc. Planujemy też kupno wagi przenośnej niewymagającej budowy wyspecjalizowanej infrastruktury parkingowej oraz budowę parkingu umożliwiającego przeprowadzenie badań ciężaru (nacisku na poszczególne osie) dla 4 pojazdów ciężarowych.
W ramach podsystemu rejestracji pojazdów przekraczających dozwoloną średnią prędkość przejazdu na odcinku drogi, przewiduje się montaż 8 odcinkowych elementów rejestracji pojazdów przekraczających średnią prędkość.
Pojazdy wjeżdżające w nadzorowaną strefę będą rejestrowane przez system, a następnie rejestrowane po raz kolejny przy jej opuszczaniu. Na podstawie długości strefy i czasu przejazdu będzie wyliczana średnia prędkość przejazdu, a kierowcy pojazdów, które przekroczą ustaloną prędkość ustalani i karani mandatami karnymi.
W przypadku kolejnego podsystemu, rejestracji pojazdów przejeżdżających na czerwonym świetle, analiza przejazdu na czerwonym świetlne odbywała się będzie lokalnie – w sterowniku sygnalizacji świetlnej, a wyniki przesyłane za pośrednictwem sieci telematycznej ZSZRD do CSR. Kierowcy dokonujący wykroczenia będą ustalani i karani mandatami karnymi. Moment dokonania wykroczenia rejestrowany będzie przy pomocy zdjęć i filmu rejestrującego naruszenie przepisów prawa o ruchu drogowym.
W ramach ZSZRD będziemy też dysponować narzędziami do wykrywania pojazdów poszukiwanych. Brzegowe punkty miasta zostaną wyposażone w kamery obsługujące wszystkie pasy ruchu, w tym zarówno wlotowe, jak i wylotowe z miasta.
Aplikacja, w którą zostanie wyposażony operator systemu ma umożliwiać wyszukiwanie pojazdu w bazie danych, zawierającej informacje o wszystkich pojazdach zarejestrowanych przez system, wyznaczyć trajektorię jego jazdy oraz informować operatora systemu lub inne służby, w przypadku wykrycia pojazdu poszukiwanego.

Artur Kostrzewa: A pozostałe elementy, niezwiązane z łamaniem przepisów ruchu drogowego?
Janusz Pęcherz: Będziemy dysponować dwoma podsystemami: dystrybucji danych ruchowych oraz automatycznego zliczania pojazdów z podziałem na kategorie.
Pierwszy z nich zakłada zintegrowanie przetwarzanych przez Centrum Sterowania Ruchem danych ruchowych z portalem internetowym ZDM w Kaliszu. Na specjalnej podstronie wyświetlana będzie mapa sytuacyjna informująca internautów przy pomocy kolorowych odcinków dróg o średniej aktualnej prędkości przejazdu, zatorach, 15 minutowych natężeniach ruchu drogowego na poszczególnych skrzyżowaniach z sygnalizacją świetlną oraz zawartości wyświetlanych komunikatów na poszczególnych graficznych tablicach znakowych o zmiennej treści. Informacje te będą dostępne zarówno przy pomocy protokołu HTTP, WAP w wersji dla telefonów komórkowych, jak i RDS lokalnej stacji radiowej.
W ramach budowy ZSZRD wyznaczone zostaną 3 punkty dokładnego pomiaru liczby przejeżdżających pojazdów z podziałem na kategorie. Punkty te będą zlokalizowane na następujących skrzyżowaniach: ulic Al. Sikorskiego – Stawiszyńska – Al. Wojska Polskiego, Al. Wojska Polskiego – wyjazd na obwodnicę Nowych Skalmierzyc, Gornośląska – Podmiejska oraz Górnośląska –Dworcowa. Punkty pomiarowe zostaną podłączone za pośrednictwem linii teletransmisyjnych ZSZRD z CSR, gdzie wyniki pomiarowe będą kolekcjonowane i analizowane. Dane zmierzone będą składowane przez minimum 10 lat z możliwością ich wizualizacji i wydruku w postaci graficznej.

Artur Kostrzewa: Czy są prowadzone badania ruchu na podstawie których w przyszłości będzie można ocenić efektywność działania systemu?
Janusz Pęcherz: Opracowana na potrzeby realizacji projektu dokumentacja określa prognozowany czas przejazdu dla poszczególnych arterii objętych realizacją zadania. W związku z tym, po wybudowaniu i rozpoczęciu pracy całego systemu będzie możliwa analiza uzyskanych w wyniku budowy ZSZRD parametrów w odniesieniu do wartości prognozowanych na etapie projektowym i na tej podstawie możliwe stanie się określenie efektywności przyjętych rozwiązań.

ZSZRD zapewni poprawę bezpieczeństwa w ruchu drogowym, jego usprawnienie, uzyskanie oszczędności w kosztach eksploatacji pojazdów, oszczędności w czasie podróży.

Artur Kostrzewa: Jakie koszty utrzymania systemu i czy zwrócą się np. z dłuższej eksploatacji dróg lub tańszej komunikacji publicznej, a może z oszczędności czasu?
Janusz Pęcherz: Koszty utrzymania systemu, związane głównie z jego bieżącą eksploatacją to przede wszystkim koszt energii elektrycznej niezbędnej dla nieprzerwanej pracy całego systemu, koszty wymiany zużytych lub uszkodzonych elementów, serwis i aktualizacja oprogramowania.
Jednak należy pamiętać, iż przedmiotowy projekt jest inwestycją infrastrukturalną, które z założenia nie przynoszą dochodów. Natomiast przeprowadzona analiza efektywności ekonomicznej wskazała na opłacalność jej realizacji z punktu widzenia społeczno-ekonomicznego. W wyniku wybudowania i uruchomienia systemu możliwe jest uzyskanie różnych korzyści w tym m.in. poprawa bezpieczeństwa w ruchu drogowym, jego usprawnienie poprzez poprawienie płynności, uzyskanie oszczędności w kosztach eksploatacji pojazdów, oszczędności w czasie podróży. Niemniej ważne są efekty środowiskowe takie jak zmniejszenie obciążenia środowiska emisją toksycznych składników spalin do atmosfery.

Artur Kostrzewa: Czy jest przewidziana integracja z systemem wojewódzkim, krajowym lub międzynarodowym?
Janusz Pęcherz: W chwili obecnej nie zakłada się takiej integracji, jednak konstrukcja systemu, jego zaawansowanie, stwarza potencjalne możliwości współpracy z innymi systemami.

Artur Kostrzewa: Kto będzie właścicielem i dysponentem danych w systemie?
Janusz Pęcherz: Właścicielem i dysponentem gromadzonych informacji będzie zarządca drogi – Miasto Kalisz, natomiast część danych gromadzona w ramach poszczególnych podsystemów będzie udostępniania odpowiednim służbom – np. Inspekcji Transportu Drogowego, Policji, Straży Miejskiej.

Artur Kostrzewa: Czy przewiduje się współpracę z dostawcami systemów biznesowych takimi jak Google, automapa ZUMI, Targeo, itd.?
Janusz Pęcherz: Budowany system zakłada wykorzystanie map internetowych w celu prezentacji informacji w ramach podsystemu dystrybucji danych ruchowych.

Artur Kostrzewa: Czy gdyby taki projekt miałby być stworzony po raz drugi, to zrobilibyście go tak samo, czy inaczej mając już te doświadczenia?
Janusz Pęcherz: Kompleksowej i wiarygodnej oceny przyjętych rozwiązań będziemy mogli dokonać po uruchomieniu i całkowitym wdrożeniu budowanego systemu. Na chwilę obecną przyjęte rozwiązania wydają się być odpowiednio dobrane do potrzeb naszego miasta.

Artur Kostrzewa: Czy w związku z tym możecie dać jakieś rady dla innych miast, na co zwrócić uwagę, czego się wystrzegać przy tworzeniu projektów, by były jak najlepsze?
Janusz Pęcherz: Każde miasto wymaga systemu dostosowanego do jego potrzeb. W przypadku braku ograniczeń czasowych budowy systemy, zasadnym rozwiązaniem mogłoby być dokonanie podziału prac na etap projektowy i realizacyjny, a także zaangażowanie np. inżyniera kontraktu mającego nadzorować realizację budowy systemu w przygotowanie i prowadzenie postępowania przetargowego na wybór wykonawcy.

 

Dr inż. Janusz Pęcherz, prezydent Miasta Kalisza

Urodził się w 1954 w Wieluniu. W Kaliszu mieszka od 1983 roku. Ukończył Politechnikę Łódzką na Wydziale Chemicznym. Stopień doktora nauk chemicznych uzyskał w Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych Polskiej Akademii Nauk w Łodzi. W 1990 r. przebywał na rocznym stypendium naukowym w Instytucie Maxa Plancka w Mainz. W latach 1991 – 2000 był dyrektorem Wojewódzkiego Ośrodka Metodycznego. Przed objęciem funkcji Prezydenta Miasta był profesorem (wykładowcą chemii) i prorektorem Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu.
Od 2002 jest pierwszym prezydentem Kalisza wybranym przez mieszkańców w wyborach bezpośrednich.

O mieście

Kalisz, liczące ponad 103 tysiące mieszkańców, malowniczo położone w dolinie Prosny miasto, szczyci się najstarszą metryką pisaną wśród polskich miast. 18,5 wieku temu Kalisię zaznaczył na mapie grecki uczony Klaudiusz Ptolemeusz. Gród odegrał ważną rolę w czasach budowania polskiej państwowości – był jednym z przodujących ośrodków władzy książęcej i religijnej w Wielkopolsce.

Dziś stabilny rozwój Kalisza jest oparty na trzech filarach: wysoko rozwiniętym przemyśle, oświacie wraz ze szkolnictwem akademickim oraz handlu i usługach. W mieście funkcjonuje coraz bardziej nowoczesny przemysł wielu branż; oświata to tysiące nauczycieli i tysiące uczniów z całego regionu. Wreszcie Kalisz to także ośrodek akademicki: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im.Prezydenta St. Wojciechowskiego, do lat przodująca w rankingach uczelni zawodowych; Wydział Pedagogiczno-Artystyczny Uniwersytetu im.Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Wyższe Seminarium Duchowne. Poza tym w mieście działa Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych oraz wydziały i placówki kształcenia innych uczelni wyższych z Łodzi i Poznania.

Kalisz jest istotnym centrum handlowym południowej Wielkopolski. Jest tu reprezentowana każda forma handlu – hurtowy, detaliczny, giełdowy, galerie, salony, centra. Kalisz stał się dużym ośrodkiem usług – medycznych, prawnych, turystycznych, kulturalnych, reklamowych.

Kalisz to miasto o bogatych tradycjach kulturalnych, zwłaszcza teatralnych sięgających początku XIX w. i związanych z postacią Wojciecha Bogusławskiego, założyciela sceny kaliskiej. Od ponad 50 lat odbywa się tu ogólnopolski festiwal – Kaliskie Spotkania Teatralne, który jest jedynym w kraju Festiwalem Sztuki Aktorskiej. Tradycją stał się doroczny Ogólnopolski Festiwal Zespołów Muzyki Dawnej, w którym uczestniczy ponad 400 wykonawców. Wśród najbardziej znanych kaliskich imprez ważne miejsce zajmuje również Międzynarodowy Festiwal Pianistów Jazzowych.