Tradycyjnie drugiego dnia Polskiego Kongresu ITS swoje obrady miała Komisja Wnioskowa. Wnioski jakie wypłynęły z prezentacji i dyskusji, które odbywały się w ramach każdej sesji, dotyczyły przebiegu piątego kongresu, kierunków rozwoju ITS, a także działań przyspieszających wdrażanie systemów ITS oraz zwiększających ich efektywność.
V Polski Kongres ITS
I. Wnioski dotyczące kierunków rozwoju ITS i działań prowadzących do zwiększenia efektywności oraz szybszego wdrażania innowacyjnych i zaawansowanych rozwiązań w Polsce.
1. Z przebiegu obrad Kongresu wynika, że istnieje szeroka oferta rozwiązań ITS oraz ich wdrażania na obszarach miejskich i pozamiejskich. Nie wystarczy jednak zainstalowanie rozwiązań ITS, aby przynosiły one wymierne korzyści – równie istotna jest eksploatacja systemów, np. zarządzania i sterowania ruchem oraz innych systemów klasy ITS. Często zdarza się, że centra zarządzania ruchem są obsługiwane przez operatorów tylko przez jedną zmianę, pokrywającą się z godzinami pracy urzędów w dni powszednie. W pozostałych okresach, w tym godzinach szczytów komunikacyjnych, systemy nie są przez operatorów monitorowane. Wyklucza to reagowanie na zdarzenia. Efektem jest znaczne zmniejszenie efektywności wdrożonych systemów ITS, a także powoduje wypaczoną percepcję efektywności tych systemów przez opinię publiczną i media, które czasem zarzucają władzom samorządowym inwestującym w systemy ITS niegospodarność. Należy więc podkreślać rolę właściwej eksploatacji systemów ITS, zgodnie z praktyką ogólnoświatową i skutecznie docierać z tym zagadnieniem do właścicieli (operatorów) systemów ITS.
Przyczyny takiej sytuacji można upatrywać w sposobie przygotowania inwestycji, która aktualnie koncentruje się na zbudowaniu i uruchomieniu systemu ITS, nie uwzględnia natomiast cyklu życia projektu (eksploatacji, utrzymania, rozbudowy i zastąpienia go w przyszłości nowym systemem).
2. Poprawę efektywności systemów ITS przynieść może również zasada ich regularnego (np. co rok lub dwa lata) audytu, a następnie dostrajania do aktualnych warunków ruchu. Zasada ta generalnie nie jest w Polsce stosowana – należy ją rozpropagować i wdrożyć.
3. Aby zrealizować powyższe wnioski, konieczne jest zapewnienie większych środków na eksploatację i utrzymanie systemów ITS.
4. Konieczne jest większe ukierunkowanie systemów ITS na kierowców i pasażerów. Efektywne działanie systemów informacji dla podróżujących i planowania podróży mogą się przyczynić do lepszego wykorzystania infrastruktury drogowej i transportu publicznego.
5. Przedstawiciele dostawców rozwiązań ITS wymienili szereg czynników utrudniających efektywne oferowanie i wdrażanie tych rozwiązań na polskim rynku, takich jak:
• bardzo długie, trwające nieraz wiele lat procesy podejmowania decyzji o inwestycjach w obszarze ITS;
• bardzo duże obciążenia biurokratyczne w procesie inwestycyjnym i brak elastyczności w tym procesie, w konsekwencji wszelkie nowości w dziedzinie ITS (a jest to dziedzina innowacyjna!) są bardzo powoli absorbowane, co utrudnia również planowanie i rozwój nowych produktów;
• brak efektywnego sprzężenia z jednostkami samorządu w czasie realizacji inwestycji.
6. Przedstawiciele dostawców rozwiązań ITS zwrócili również uwagę na problem jakości inwestorskich wymagań dotyczących systemów ITS. Wymagania te są zbyt szczegółowe, a szczegółowość ta nie ma uzasadnienia; często też spotyka się wymagania sprzeczne ze sobą. Utrudnia to zaprojektowanie systemów ITS w sposób optymalny. Często też zdarza się, że szczegółowe wymagania są publikowane zbyt późno, biorąc pod uwagę wymagany termin uruchomienia systemu. Problemy te może częściowo rozwiązać będący w toku projekt GDDKiA, którego celem jest stworzenie zbioru wzorcowych wymagań dotyczących urządzeń i systemów ITS stosowanych w zarządzaniu ruchem. Wymagania te koncentrują się na pozamiejskich systemach ITS, nie rozwiążą więc wszystkich problemów.
7. Należy doprowadzić do sytuacji, w której sektor publiczny w większym stopniu wykorzysta istniejącą na polskim rynku ITS szeroką ofertę firm – dostawców oraz środowiska naukowego. Należy pokonywać bariery umożliwiające tym ofertom przebicie się na rynek. Istotną rolę odgrywa tu promocja rozwiązań ITS w społeczeństwie, w tym dostarczanie argumentów, że zastosowanie tych rozwiązań często jest bardziej efektywne niż kosztowne inwestowanie w „twardą” infrastrukturę.
8. Przedstawiciel sektora publicznego zwrócił uwagę na istnienie trudności w dążeniu do stosowania innowacyjnych rozwiązań ITS w ramach zamówień publicznych. Zamawiający, którzy w wymaganiach wskażą innowacyjne rozwiązanie i uwzględnią je w kryteriach wyboru oferenta, ponoszą duże ryzyko oprotestowania przetargu przez pozostałych oferentów, którzy takim rozwiązaniem nie dysponują.
9. Przedstawiciel sektora publicznego zwrócił uwagę na konieczność starannego przygotowania inwestycji w systemy ITS, co wymaga odpowiedniego czasu i zaangażowania wielu jednostek administracyjnych. Jednym z warunków powodzenia projektu inwestycyjnego jest identyfikacja wszystkich interesariuszy na wstępie projektu, gdyż zakres funkcjonalności systemu ITS w większości przypadków wykracza poza zakres obowiązków i odpowiedzialności komórki organizacyjnej, która będzie eksploatować system ITS w przyszłości.
10. Zwrócono uwagę na znikomy udział polskich reprezentantów w organizacjach normalizacyjnych oraz na poziomie grup doradczych ds. ITS, pracujących przy Komisji Europejskiej, a także na brak przepływu informacji pomiędzy tymi reprezentantami a instytucjami, które powinny być zainteresowane wynikami ich prac, takimi jak np. Stowarzyszenie ITS Polska, Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, GDDKiA, Biuro Drogownictwa i Komunikacji m.st. Warszawy i podobne jednostki samorządowe.
II. Wnioski dotyczące przebiegu Kongresu ITS Polska
11. Podkreślono rekordową frekwencję – w Kongresie wzięło udział ponad 250 osób, co jest niewątpliwym sukcesem tej inicjatywy.
12. Należy rozważyć publikację dostarczonych na Kongres referatów recenzowanych w formie drukowanej. Umożliwiłoby to ich autorom zdobycie punktów KBN, a tym samym rozszerzyło zainteresowanie Kongresem.
