Cała treść

Via Baltica i Via Carpatia, a gospodarka Lubelszczyzny cz. II

Szlak „Via Carpatia” z uwagi na swój przebieg ma szczególnie istotne znaczenie dla wszystkich województw Polski Wschodniej i stanowi szansę na przyśpieszenie rozwoju tej części kraju. Drogi S-8 i S-19, których przebieg pokrywa się z przebiegiem szlaku „Via Carpatia”, stanowią kluczowy element sprzyjający zwiększeniu dostępności transportowej wschodniej części Polski, zarówno w skali kraju, jak i Unii Europejskiej oraz sprzyjają jego ekonomicznemu wzrostowi. W pierwszej części naszego artykułu omówiliśmy planowany przebieg „Via Carpatii” przez Litwę i Polskę oraz związane z nim problemy realizacyjne. W drugiej przedstawiamy szlak przez Słowację, Węgry i Rumunię.
Realizacją szlaku „Via Carpatia” zainteresowanych jest wiele krajów, które liczą na to, że przyczyni się on do zintensyfikowania wymiany gospodarczej. W dobie obecnego kryzysu gospodarczego ma to niemałe znaczenie. Kraje południowej i środkowej Europy, jak: Słowacja, Węgry, Rumunia, Bułgaria oraz Grecja wiążą z powstaniem szlaku „Via Carpatia” duże nadzieje.
Słowacja
Część „Via Carpatii” prowadząca przez Słowację ma długość 127 km licząc od granicy z Polską (Barwinek) do granicy z Węgrami(Milhost). Na tę część składają się – podlegające przebudowie na parametry drogi ekspresowej – odcinki dróg krajowych, z uwzględnieniem obwodnic oraz obejść miast i osiedli.
Prezentowany w roku 2008 program przebudowy odcinków „Via Carpatii” przebiegających przez Słowację i obecny stan realizacji tego programu świadczy, że Słowacja przywiązuje bardzo dużą wagę do tego projektu. Nawiązuje się w nim m.in. do już istniejących tras komunikacyjnych na kierunku wschód –zachód. Planowane prace modernizacyjne zostały natomiast ujęte w szczegółowym programie, który prezentujemy poniżej.
Należy dodać, że wstępny program przebiegu trasy zwanej później „Via Carpatia” opracowano już w 1994 r. w ramach programu przebudowy i modernizacji dróg krajowych. Szczegółowy program korytarza transportowego Północ – Południe został opracowany w roku 1998. W programie tym przebieg korytarza podzielono na szereg odcinków – w zależności od charakteru i złożoności przebiegu – oraz na jakiej klasie drogi został on zlokalizowany.
„Via Carpatia” w Słowacji:

  • Droga ekspresowa nr R4 (PL-SK) Hunkowice 2,967 km;
  • Droga ekspresowa nr R4 Hunkowice – Ladomirowa 8,130 km;
  • Droga ekspresowa nr R4 obejście Svidnika 4,597 km;
  • Droga ekspresowa nr R4 Svidnik – Presom 48,919 km;
  • Droga ekspresowa nr R4 by – pass Presov północ 14,417 km;
  • Autostrada D1 Presov zachód-południe 7,100 km;
  • Autostrada D1 Presov – Kosice 17,000 km;
  • Droga ekspresowa nr R2 Kosice – Kosickie Oslany 9,680 km;
  • Droga ekspresowa nr R4 Kosice – Milhost (SK-H) 14,190 km.

Razem 127,000 km.
Planowana realizacja w/w odcinków:

  • R4 (PL-SK) – Hunkowice – przebudowany;
  • R4 Hunkowice – Ladomirowa – rozpoczęcie robót 2015 r. – zakończenie 2017 r.;
  • R4 Obejście Svidnika – rozpoczęcie robót 2007 r. – zakończenie 2009 r.;
  • R4 Svidnik- Presom – rozpoczęcie robót 2014 r. – zakończenie2016 r.;
  • R4 północne obejście Presova – rozpoczęcie robót 2010 r. – zakończenie 2013 r.;
  • D1 zachodnio – południowa obwodnica Presova – rozpoczęcie robót 2010 r. – zakończenie 2014 r.;
  • D1 Presov – Kosice – istniejąca autostrada

R2 Kosice – Kosickie Oslany – istniejąca droga ekspresowa

  • R4 Kosice Milhost (SK-H) – rozpoczęcie robót 2009 r. – zakończenie 2010 r.

Jak widać z powyższej analizy na odcinku liczącym 127 km korytarza transportowego „Via Carpatii”, obecnie przebudowano lub zmodernizowano 48,5 km, co stanowi 38,2% całości szlaku. Przewidywany termin zakończenia prac to 2016 r. Należy podkreślić, iż na odcinku od Presova do Kosic korytarz „Via Carpatii” pokrywa się z ciągiem autostrady D1 prowadzącej od granicy z Austrią w rejonie Bratysławy, aż do granicy z Ukrainą w Użgorodzie (po stronie ukraińskiej). Jest to już czwarte na przebiegu „Via Carpatii” ważne skrzyżowanie z drogowymi trasami komunikacyjnymi przebiegającymi z zachodu na wschód, umożliwiające swobodny rozdział ruchu pojazdów.
Węgry
Węgrzy bardzo poważnie podeszli do idei urządzenia korytarza transportowego Północ – Południe, pomimo że odcinek „Via Carpatii” przebiega u nich tylko wschodnim skrajem. Potwierdza to dotychczasowy stan dróg, jak i przygotowany program ich dalszej modernizacji oraz przebudowy. Całkowita długość „Via Carpatii” na terenie Węgier pomiędzy miejscowościami Tornyosnemeti do Nagykereki wynosi 234 km,a po całkowitej przebudowie będzie liczyła 230 km. Odcinek ten został podzielony na 4 sekcje w zależności od dotychczasowego stanu technicznego i planowanych robót.
Odcinek drogi głównej nr 3 – Torynosemeti – Miskolc nr E71 (3) po przebudowie E71 (M30)
Długość przed przebudową 57,600 km po przebudowie 56,00 km

  • Klasa drogi główna ekspresowa;
  • Ilość pasów ruchu 2 4;
  • Szerokość pasa drogowego 12 28;
  • Pas rozdziału ruchu brak jest;
  • Natężenie ruchu 8500 p/dobę.

Przebudowa tego odcinka obejmuje obejścia miast i osiedli, na kilku odcinkach przebiega nowym śladem.
Odcinek drogi ekspresowej Miskolc – Emod E71, E79 (30)
Odcinek ten nie wymaga przebudowy i posiada następujące parametry:

  • Długość 28,00 km;
  • Klasa drogi ekspresowa;
  • Ilość pasów ruchu 4;
  • Pas rozdziału ruchu jest;
  • Natężenie ruchu 1300(0) – 16000 p/ dobę.

Odcinek drogi ekspresowej Emod – Debrecen E79 (M3, M35)
Odcinek nie wymaga przebudowy i posiada następujące parametry

  • Długość 79,50 km;
  • Klasa drogi ekspresowa;
  • Ilość pasów ruchu 4;
  • Pas rozdziału ruchu jest;
  • Natężenie ruchu 11000 – 18500p/dobę.

Odcinek drogi głównej Debrecyn – Nagykereki E79 (M35, M4, 47, 42) (H-RO)
Odcinek ten wymaga całkowitej przebudowy:

  • Długość odcinka przed przebudową 68,00 km;
  • Długość odcinka po przebudowie 66,00 km;
  • Klasa drogi przed przebudową – główna; po przebudowie – ekspresowa;
  • Ilość pasów ruchu 2 4;
  • Szerokość pasa drogowego 9, 10,5-14 28;
  • Pas rozdzielający brak jest;
  • Natężenie ruchu 9000 – 12000 p/dobę.

Zamieszczony powyżej program przebudowy dróg wchodzących w skład „Via Carpatii” na terenie Węgier zakończony zostanie do końca 2020 r. Należy jednak podkreślić, iż obecny ich stan daje wystarczającą wygodę i bezpieczeństwo jazdy. Najgorsze warunki jazdy występują na odcinku Debrecen – Nagykereki, dodatkowo z brakiem obejścia Debrecena na tym kierunku. Nowe obejście Debrecena umożliwi sprawny rozdział ruchu na kierunkach – Budapest i Hajduszoboszlo. Do przebudowy pozostało 122 km, co stanowi 53%.
Rumunia
Korytarz „Via Carpatii” przebiegający przez Rumunię jest najdłuższy, a jednocześnie posiada odgałęzienie Nr 1 w miejscowości Oradea na kierunek Bucuresti – Konstanta oraz odgałęzienie Nr 2 na kierunek Saloniki. Rumuni proponują także odgałęzienie Nr 3 w miejscowości Arad prowadzące przez Timisoarę do Beogradu w celu połączenia „Via Carpatii” z autostradą E70 i E75.
Odgałęzienie Nr1 na kierunek Bucuresti – Constanta składa się z 4 odcinków o różnym stanie technicznym.
1. (H-RO) Oradea – Cluj Napoca – droga krajowa nr 1 (E60) o długości odcinka – 169 km. Ilość jezdni – 1; Ilość pasów ruchu – 2; Stan techniczny – wymagana modernizacja; Brak obejść i obwodnic.
2. Cluj Napoca – Targu Mures – Sighisoara – droga krajowa nr 1, 15,13 (E60)o długości odcinka – 163 km. Ilość jezdni – 2; Ilość pasów ruchu – 4; Odcinek w trakcie modernizacji na parametry autostrady.
3. Sighisoara – Brasom – Ploiesti – Bucaresti – droga krajowa A3 (E70). Ilość jezdni – 2; Ilość pasów ruchu – 4; Odcinek o parametrach autostrady.
4. Bucuresti – Constanta – droga krajowa A2 (E70) o długości odcinka 187 km.
Ilość jezdni – 2; Ilość pasów ruchu – 4; Odcinek o parametrach autostrady. Całkowita długość odcinka – 882 km, w tym spełniające warunki niezbędne dla „Via Carpatii” – 490 km, co stanowi 55% całości.
Odgałęzienie Nr 2 na kierunek Soloniki składa się z 6 odcinków o różnym stanie technicznym.
1. Oradea-Arad – droga krajowa nr 79 (E679) o długości 117 km. Ilość jezdni – 2; Ilość pasów ruchu – 4; Ilość jezdni – 2; Odcinek o parametrach drogi ekspresowej.
2. Arad – Timiosoara i obejście Arad – droga krajowa nr 79 (E679) o długości 56 km. Odcinek w trakcie przebudowy. Ilość jezdni – 1; Ilość pasów ruchu – 2.
3. Timisoara – Lugoj i obejście Lugoj – droga krajowa nr 6 (E 70) o długości 61 km. Odcinek w trakcie przebudowy; Ilość jezdni – 1; Ilość pasów ruchu – 2.
4. Lugoj – Drobeta Turny Severin – droga krajowa nr 6 (E70) o długości 110 km. Odcinek planowany do przebudowy po 2015 r. Ilość jezdni – 1; Ilość pasów ruchu – 2.
5. Drobeta Turnu Severin – Craiova – droga krajowa nr 6 (E70) o długości 113 km. Odcinek planowany do przebudowy po2015 r. Ilość jezdni – 1; Ilość pasów ruchu – 2.
6. Craiova – Calafat – droga krajowa nr 56 (E 79) o długości 93 km. Odcinek planowany do przebudowy po 2015 r. Ilość jezdni – 1; Ilość pasów ruchu – 2. Długość całkowita wynosi 550 km, w tym 117 km spełniające warunki drogi ekspresowej, co stanowi 21%.
Odgałęzienie nr 3 Arad – Timisoara – Moravita RO-SRB droga krajowa nr 79 (E671) o długości 134 km. Odcinek planowany do przebudowy po 2015 r. Zadaniem tego odcinka jest połączenie korytarza „Via Carpatii” z autostradą nr 1 w Serbii w okolicach Beogradu. Całkowita długość proponowanych przez Rumunię odgałęzień wynosi 1566 km, w tym spełniające warunki drogi ekspresowej 38,75%.

Podsumowanie
Poddany analizie przebieg szlaku „Via Carpatia” przez Litwę, Polskę, Słowację, Węgry oraz Rumunię, nie jest przebiegiem ostatecznym. Oczekujemy na opublikowanie szczegółowej propozycji przebiegu tego korytarza przez Bułgarię i Grecję. Analizując zaś zamieszczoną w prezentacji Rumunii orientacyjną mapę przebiegu korytarza na terenie Bułgarii i Grecji uwidacznia się konieczność zastosowania kolejnego odgałęzienia w rejonie Sofii na Plovdiv i Istanbul. Stworzy to możliwość połączenia naszego korytarza z siecią dróg w Azji Mniejszej.
Należy stwierdzić, iż proponowany korytarz jest optymalnym rozwiązaniem, które przejmie na siebie rolę osi północ – południe, na której w poszczególnych krajach występują główne skrzyżowania z korytarzami wschód – zachód. Taka sytuacja sprzyjać będzie swobodniejszemu segregowaniu ruchu – z możliwością wyboru najkrótszej trasy – oraz bardziej równomiernemu rozkładowi połączeń drogowych we wschodniej Europie.
Analizując dotychczasowe zaangażowanie krajów, które podpisały „Deklarację Łańcucką” należy stwierdzić, że Polska chociaż była inicjatorem tej deklaracji włożyła najmniej wysiłku w realizację jej postanowień. Patrząc natomiast na obecną sytuację gospodarczą w Europie, nasz kraj powinien wrócić na dawne, utracone w okresie przeobrażeń gospodarczych, rynki wschodnie. Kilkadziesiąt lat temu odbywał się bardzo intensywny ruch pojazdów, po o wiele gorszych drogach, które przewoziły towary z Polski do krajów Bliskiego Wschodu i Afryki, jak i z powrotem.
Zaproponowany przez Polskę korytarz transportowy „Via Carpatia” przyczyni się do zintensyfikowania wymiany gospodarczej z Europą oraz Azją i Afryką, co jest także dużą szansą dla Lubelszczyzny.
Aby zintensyfikować działania Rządu RP, wzorem innych społecznych stowarzyszeń, jak : na przykład Stowarzyszenie na rzecz budowy Lotniska w Świdniku czy Stowarzyszenie budowy „Via Baltica”, występujemy z inicjatywą powołania stowarzyszenia na rzecz budowy „Via Carpatia”. Do współpracy zaprosimy samorządy terytorialne, przez które przebiega szlak „Via Carpatia” z woj. lubelskiego, podlaskiego i podkarpackiego. Celem stowarzyszenia będzie monitorowanie przebiegu realizacji zadań związanych z przebudową odcinków „Via Carpatii”, udział w usuwaniu lokalnych przeszkód formalnych i mentalnych, szerzenie wiedzy wśród lokalnych społeczności o korzyściach gospodarczych wynikających z istnienia tego szlaku.

Pierwsza część artykułu tutaj.

(Źródło: Lubelski Inżynier Budownictwa)  

O autorze:

Jerzy Ekiert – magister inżynier, absolwent Wydziału Budownictwa Lądowego, specjalista inżynierii ruchu i budownictwa komunikacyjnego w zakresie dróg i lotnisk. Brał udział w budowie i projektowaniu takich obiektów jak Autostrada nr 1 w Iraku Basra – Bagdad. Projektowaniu i budowie lotnisk Bamerni w Iraku i Ubari w Libii.

O inicjatywie: 

Inicjatywa utworzenia szlaku „Via Carpatia” została sformalizowana 27 października 2006 r. w Łańcucie podczas zorganizowanej w tym celu międzynarodowej konferencji pt. „Jedna droga – cztery kraje”. Podpisana została wówczas przez Ministrow Transportu Litwy, Polski, Słowacji i Węgier: „Deklaracja Łańcucka w sprawie rozszerzenia Transeuropejskiej Sieci Transportowej poprzez utworzenie najkrótszego szlaku drogowego na osi Północ-Południe, łączącego Litwę, Polskę, Słowację i Węgry”. W październiku 2010 r. do inicjatywy „Via Carpatia” przystąpiły Bułgaria, Grecja oraz Rumunia.
Szlak „Via Carpatia” przebiega wzdłuż wschodniej granicy Unii Europejskiej z Kłajpedy i Kowna na Litwie przez Białystok, Lublin, Rzeszów i Koszyce do Debreczyna na Węgrzech i dalej do Rumunii.
W Rumunii szlak „Via Carpatia” rozwidla się w kierunku portu morskiego Konstanca oraz w kierunku Bułgarii (Sofia) i portów greckich nad Morzem Egejskim (Saloniki). Szlak drogowy „Via Carpatia” w Polsce liczy łącznie 683 kilometry i przebiega po drogach S-8 i S-19 na następujących odcinkach: granica polsko-litewska – Budzisko – Suwałki – Augustow – Raczki – Korycin – Knyszyn – Dobrzyniewo Duże – Choroszcz – Siemiatycze – Lublin – Nisko – Rzeszow – Barwinek – granica polsko-słowacka. Na odcinku z Kuźnicy Białostockiej do Korycina szlak biegnie śladem drogi S-8, należącym do sieci TEN-T jako droga „Via Baltica”. Także końcowy odcinek trasy tj. Rzeszow – Barwinek został zaliczony do sieci TEN-T.
Wysiłki podejmowane przez partnerów projektu zaowocowały w 2011 roku włączeniem całego szlaku „Via Carpatia” do wąskiej listy połączeń priorytetowych zaproponowanej Komisji Europejskiej przez Ministerstwo Infrastruktury w ramach rewizji polityki Transeuropejskiej.