Nieustannie rosnący rozwój technologii informatycznej powoduje pojawianie się coraz to nowszych rozwiązań technicznych inżynierii ruchu drogowego w zakresie telematyki. Rozwiązania te ułatwiają i poprawiają komfort podróży nie tylko kierowcom i pasażerom transportu indywidualnego, ale także transportu publicznego, czy nawet ciężkiego.
Bydgoski projekt Inteligentnych Systemów Transportowych (ITS) podzielono na cztery segmenty:
- Sterowania ruchem z monitoringiem wizyjnym,
- Zarządzania transportem publicznym z dynamiczną informacją przystankową,
- Informacji parkingowej,
- Naprowadzania pojazdów na drogi alternatywne.
Zgodnie z podpisaną umową firma Sprint S.A. dysponuje terminem realizacji zadania w ciągu dwóch lat. Spodziewać się zatem należy, iż bydgoski ITS system uruchomiony zostanie w pierwszym kwartale 2015 roku.
Głównym zadaniem realizowanego projektu będzie przyspieszenie ruchu pociągów szynowego transportu zbiorowego w dwóch korytarzach transportowych. Zadanie to będzie wymagało jednocześnie zmniejszenie ruchu pojazdów indywidualnych w tych korytarzach poprzez kontrolowanie jego dopływów do nich oraz stworzenie możliwie lepszych warunków na trasach alternatywnych. Celem wdrożenia systemu centralnego sterowania ruchem oraz transportem publicznym jest poprawa warunków ruchowych na ulicach w obrębie obszaru działania systemu przez dostarczenie odpowiednich komponentów dla realizacji wyszczególnionych zadań w zakresie zarządzania i sterowania ruchem na terenie miasta.
Centrum Sterowania Ruchem (CSR) obejmie swoim obszarem 52 skrzyżowania sterowane sygnalizacją świetlną. Przewiduje się przeprogramowanie wszystkich sterowników sygnalizacji obszaru w taki sposób, by osiągnąć optymalizację sterowania ruchem na sieci w obszarze oddziaływania projektu. Zadanie to pochłonie blisko 30 km sieci przewodów światłowodowych.
System sterowania ruchem wspomagany będzie przez monitoring wizyjny. Przewidziane zadania z zakresu nadzoru wizyjnego to przede wszystkim monitoring obszaru skrzyżowań oraz wybranych obszarów infrastruktury transportowej poprzez kamery CCTV. Na obszarach tych realizowane będzie także automatyczne pozyskiwanie danych dotyczących cech pojazdów dzięki kamerom ARCP. Celem jest rejestracja danych o pojazdach wjeżdżających do strefy, opuszczających ją oraz określanie przybliżonej trasy przejazdu poszczególnych pojazdów.
Podsystem Zarządzania Transportem Publicznym składa się z trzech zadań. Pierwszym z nich jest przyspieszenie ruchu pociągów tramwajowych w dwóch najważniejszych korytarzach transportowych. Drugie zadanie polega na podniesienie atrakcyjności i jakości obsługi pasażerskiej poprzez wyżej wymieniony system udzielania priorytetów dla transportu szynowego, mający na celu przyspieszenie prędkości podróży w rejonie funkcjonowania ITS. Również montaż systemu informacji przystankowej, w ramach którego zamontowanych zostanie 180 monitorów LCD (90 lokalizacji) wyświetlających dynamiczną informację pasażerską, powinno wpłynąć na wzrost popularności transportu publicznego. Trzecim zadaniem jest wzrost usprawnienia podejmowania decyzji operacyjnych, jak i strategicznych z zakresu transportu publicznego.
Dodatkowo, w tym segmencie, na obszarze funkcjonowania ITS zostanie zainstalowanych 20 sztuk nowych kiosków informacyjnych z funkcją dystrybucji biletów. Dodatkowo doposażone zostaną trzy rozjazdy tramwajowe w kompletną automatykę z napędami.
Segment, odpowiedzialny za naprowadzanie pojazdów na drogi alternatywne ma za zadanie udzielanie informacji dla uczestników ruchu drogowego o aktualnych warunkach ruchu drogowego na sieci objętej ITS. Informacje te będą przekazywane przez zainstalowane w rejonie sterowania ruchem tablice zmiennej treści VMS. Podsystem ten będzie przekazywał informacje o występujących utrudnieniach w ruchu kołowym, o zalecanej prędkości podróży po konkretnym odcinku trasy, o przeciążeniach na konkretnych odcinkach ulic, trwających pracach drogowych, średnim prognozowanym czasie dojazdu do wybranych elementu sieci drogowej.
W ramach powyższego segmentu zainstalowanych zostanie także 20 pętli systemowych, których zadaniem będzie przesyłanie do centrum sterowania ruchem (CSR) informacji o ruchu dopływającym do obszaru śródmieścia. Oddzielnie, na 10 z nich, zainstalowane zostaną dodatkowo stacje meteorologiczne, celem których będzie pozyskiwanie i archiwizacja danych meteorologicznych występujących na ulicach miasta.
Ostatni segment projektu to podsystem informacji parkingowej. Jego zadaniem będzie informowanie o zajętości stref płatnego parkowania w obszarze centrum Bydgoszczy. Zainstalowanych zostanie 101 nowych parkomatów oraz 26 tablic wyświetlających informację o dostępności miejsc postojowych. Także kontrolerzy strefy wyposażeni zostaną w 10 urządzeń posiadających pomocnicze funkcje drukowania zawiadomień oraz wykonywania zdjęć parkującym pojazdom. Informacja o zajętości będzie pochodzić z danych zbieranych przez parkomaty o ilości wykupionych biletów. System będzie estymować poziom zajętości danej strefy przekazując dane na wyświetlacze tablic parkingowych. Kierowcom, za pomocą tablic, dostarczane będą jedynie wskazówki o stanie zajętości. Dane o liczbie wykupionych biletów oraz o liczbie grup klientów posiadających wykupiony abonament lub będących mieszkańcami strefy będą podstawą do określenia procentowej zajętość parkingów wzdłuż ulic. Tak przetworzone dane będą przekazywane na tablice w formie wskazówki o stanie zajętość, zdefiniowanej jak zajętość duża, umiarkowana lub mała.
O autorach:
Jacek Chmielewski – absolwent Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy, w roku 2002 uzyskał tytuł doktor nauk technicznych. Autor i współautor monografii i publikacji z bezpieczeństwa ruchu drogowego, modelowania ruchu drogowego i zarządzania infrastrukturą transportową.
Damian Iwanowicz – absolwent studiów inżynierskich I stopnia Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy kierunku Transport, o specjalności Inżynieria Ruchu Drogowego. Członek Stowarzyszenia ITS Polska, Koła Naukowego Transportowców oraz Koła Naukowego Inżynierii Ruchu Drogowego.
