1 lipca minęły dwa lata od wprowadzenia elektronicznego systemu poboru opłat drogowych viaTOLL i manualnego poboru opłat na państwowych autostradach płatnych. W ciągu 24 miesięcy łączne wpływy wygenerowane przez system wyniosły ponad 1,855 mld zł. Oznacza to, że projekt w niedługim czasie stał się jedną z najbardziej efektywnych kosztowo inwestycji infrastrukturalnych w Polsce.
Obecnie viaTOLL obejmuje blisko 2190 km dróg krajowych, ekspresowych i autostrad zarządzanych przez GDDKiA.
Przychody
Wszystkie przychody z Krajowego Systemu Poboru Opłat (viaTOLL i opłaty pobierane manualnie od kierowców pojazdów osobowych na państwowych odcinkach płatnych autostrad A2 i A4) trafiają na konto Krajowego Funduszu Drogowego (KFD) i przeznaczane są na dalsze inwestycje w rozbudowę oraz modernizację istniejącej infrastruktury drogowej w Polsce. Codziennie do KFD wpływa około 3 milionów złotych. Wszelkie ewentualne wahania w zakresie wysokości wpływów związane są z sezonowością przewozów. Do tej pory, czyli od lipca 2011r. do końca czerwca 2013r. do Skarbu Państwa trafiło łącznie 1,855 mld zł. Koszty budowy i uruchomienia systemu, które wyniosły 1,1 mld złotych, zwróciły się już jesienią ubiegłego roku. Przy tak dużej inwestycji infrastrukturalnej wynik ten jest ewenementem – żaden inny podobny system w Europie nie wygenerował tak szybko zwrotu kosztów.
Rozwój sieci dróg płatnych
W początkowej fazie elektroniczny system poboru opłat viaTOLL obejmował ok. 1565 kilometrów dróg. 1 lipca 2012r. został on rozszerzony o dodatkowe 325 kilometrów dróg, 12 stycznia 2013r. – 140 kilometrów, a 30 marca – kolejne 160 kilometrów. Obecnie systemem objęte jest blisko 2190 kilometrów dróg krajowych, ekspresowych i autostrad na terenie całego kraju. Najwięcej, bo aż 294 kilometry dróg płatnych znajduje się w województwie dolnośląskim. Na drugim miejscu jest województwo śląskie, a na trzecim – województwo wielkopolskie. Najmniejszy, bo zaledwie 26 kilometrowy fragment sieci znajduje się w województwie świętokrzyskim.
System viaTOLL funkcjonuje w 14 z 16 polskich województw. Zgodnie z planem będzie on jednak sukcesywnie rozszerzany. Docelowo, w 2018r. elektroniczny system poboru opłat viaTOLL może objąć ok. 7 tys. kilometrów dróg. Każdorazowo plany objęcia opłatami nowych odcinków dróg są ogłaszane za pomocą stosownych rozporządzeń Rady Ministrów.
Statystyki dot. użytkowników pojazdów o DMC > 3,5t
W momencie startu w systemie viaTOLL zarejestrowanych było nieco ponad 300 tys. pojazdów, jednak już po dwóch miesiącach liczba ta się podwoiła. Obecnie liczba zarejestrowanych pojazdów wynosi ponad 751 tys. W ramach systemu wydano około 1,215 tys. urządzeń pokładowych viaBOX. W ciągu miesiąca rejestrują one łącznie prawie 50 mln operacji, czyli pojedynczych przejazdów pod bramownicą.
Zdecydowana większość, bo aż 64% wszystkich pojazdów w systemie, to użytkownicy krajowi.
viaTOLL jako narzędzie polityki środowiskowej
Zróżnicowanie stawek opłat w ramach systemu viaTOLL w krótkim czasie stało się bardzo efektywnym narzędziem polityki środowiskowej. Najniższe stawki opłat przewidziane są dla nowoczesnych pojazdów spełniających najbardziej restrykcyjne normy emisji spalin (Euro 5 i Euro 6). W rezultacie od wielu miesięcy wyraźnie przybywa na polskich drogach pojazdów z homologacją
Euro 4, Euro 5 i Euro 6, a jednocześnie zmniejsza się liczba starszych pojazdów ciężarowych i autobusów. Dla przykładu, w listopadzie 2011r. największy udział w rejestracjach miały pojazdy o klasie Euro 3 (33%), a na drugim miejscu Euro 5 (23%). Obecnie proporcje te się odwróciły i najliczniej reprezentowane są auta klasy Euro 5 (31,26%) i Euro 3 (28,25%). Na kolejnych miejscach znajdują się natomiast pojazdy klasy Euro 2 (14,59 %), Euro 4 (14,72%), Euro 0 (8%), Euro 1 (3%) oraz Euro 6 (0,3%).
Europejska Usługa Opłaty Elektronicznej (EETS)
Decyzją Komisji Europejskiej 2009/750/EC z dnia 6 października 2009 na obszarze Unii Europejskiej została wprowadzona europejska usługa opłaty elektronicznej EETS (ang. European Electronic Toll Service). Z założenia ma ona umożliwić każdemu użytkownikowi drogi uiszczenie opłat ze przejazd przez zawarcie jednej umowy i za pomocą jednego urządzenia pokładowego (OBU). Decyzja doprecyzowuje dopuszczalne standardy, które mogą być zastosowane by udostępnić użytkownikom takie rozwiązanie. Operator systemu wraz z Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad przeprowadzili w Polsce testy, które wykazały, że polski system poboru opłat jest technicznie przygotowany na wprowadzenie EETS.
Pojazdy o DMC ≤ 3,5t
Wraz z uruchomieniem systemu viaTOLL, rozpoczęto pobór opłat od użytkowników pojazdów osobowych i motocykli za przejazd odcinkami autostrad zarządzanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i autostrad. Początkowo był to odcinek autostrady A2 Konin-Stryków.
Manualny pobór opłat na A4 Bielany Wrocławskie – Sośnica uruchomiono w dniu 1 czerwca 2012r. Od tego dnia na obu płatnych odcinkach autostrad państwowych kierowcy samochodów osobowych i dostawczych o maksymalnej dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5t, mogą również dobrowolnie dołączyć do systemu viaTOLL poprzez zakup specjalnego urządzenia pokładowego viaAUTO. Stanowi ono wygodną alternatywę wobec obowiązującego na tych odcinkach manualnego systemu poboru opłat i daje możliwość wnoszenia opłat za przejazd autostradą bez zatrzymywania się. Do tej pory wydano blisko 6 tys. urządzeń viaAUTO, a dodatkowe 1200 sztuk przekazano służbom ratowniczym.
Informacje o systemie viaTOLL
viaTOLL to system, który pozwala użytkownikom elektronicznie wnosić opłaty za korzystanie z sieci dróg płatnych. Obowiązuje w Polsce od 1 lipca 2011 roku i jest obowiązkowy dla pojazdów samochodowych oraz zespołów pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony oraz autobusów niezależnie od ich dopuszczalnej masy całkowitej. System viaTOLL obowiązuje na wybranych odcinkach autostrad, dróg ekspresowych i krajowych zarządzanych przez GDDKiA. Z dokładnym wykazem i mapą sieci dróg płatnych można zapoznać się na stronie internetowej www.viatoll.pl oraz w każdym Punkcie Dystrybucji i Punkcie Obsługi Klienta. Dokładna lokalizacja Punktów Dystrybucji i Punktów Obsługi Klienta jest dostępna na stronie www.viatoll.pl. Utrzymaniem i rozbudową systemu zajmuje się firma Kapsch Telematic Services sp. z o. o., która działa na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad.
Od 2012 roku z systemu dobrowolnie mogą korzystać kierowcy pozostałych pojazdów. Usługa viaAUTO jest alternatywą dla manualnego sposobu płacenia za korzystanie z wybranych odcinków autostrad płatnych zarządzanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA).
(Źródło: viaTOLL)