Transport to jedno z największych wyzwań współczesnych miast. Jak zadbać o to, by ruch odbywał się płynnie i sprawnie? Także polskie miasta stoją przed takim wyzwaniem. W Poznaniu i Białymstoku podjęto decyzje o wdrożeniu inteligentnych systemów zarządzania ruchem drogowym z uwzględnieniem priorytetu dla komunikacji publicznej.
Najszybszy pasażer w Poznaniu
Projekt „System ITS dla miasta Poznania” realizuje Zarząd Dróg Miejskich w Poznaniu. Wykonawcą jest wybrane w przetargu konsorcjum Siemens Sp. z o.o. i Siemens AG. Głównym celem projektu jest usprawnienie zarządzania ruchem drogowym i transportem publicznym wraz z jednoczesnym zwiększeniem jego atrakcyjności.
Zakres projektu obejmuje:
- zaprojektowanie i wdrożenie otwartej platformy informatycznej integrującej istniejące i planowane moduły systemu ITS, która zapewni współdzielenie danych i informacji,
- opracowanie i wdrożenie modelu ruchu na sieci ulic Poznania umożliwiającego krótkookresową prognozę stanów ruchu; w ten sposób możliwe będzie przeciwdziałanie i rozładowywanie zatłoczeń w sieci miejskiej,
- stworzenie systemu informacji dla podróżnych zarówno przed, jak i w trakcie podróży w oparciu o miejski planer podróży dostępny w internecie (również poprzez urządzenia mobilne). Podróżni będą mieli dostęp np. do informacji o stanie obciążenia sieci i ruchu pojazdów transportu zbiorowego. Informacje przekazywane będą też przez systemu tablic i znaków zmiennej treści informujących kierujących pojazdami o różnych zdarzeniach, np. o zagrożeniach czy zalecanych objazdach. Tablice informacyjne pojawią się również na przystankach tramwajowych, informując o rzeczywistym czasie przybycia pojazdu danej linii,
- rozbudowę systemu priorytetów dla tramwajów oraz autobusów, aby umożliwić transportowi publicznemu szybszą jazdę; priorytet na skrzyżowaniach będzie udzielany na podstawie danych rzeczywistych uwzględniających odchylenia od planowanego rozkładu jazdy.
Wprowadzone zostaną nowoczesne rozwiązania informatyczne wspierające zarządzanie parkingami oraz wspomagające zarządzanie bezpieczeństwem w mieście (stacje ważenia pojazdów w ruchu). Innowacyjność projektu polega na daleko idącej integracji poszczególnych komponentów tworzących całość systemu. Każdy z nich będzie miał za zadanie udostępnianie danych i informacji dla innych elementów systemu poprzez wspólną platformę informatyczną. Takie rozwiązanie pozwoli na stworzenie bazy danych, która stanowić będzie źródło informacji dla dalszego rozwoju systemu. Liczymy, że projekt przyniesie korzyści szczególnie w wymiarze społeczno-ekonomicznym. Dzięki jego wdrożeniu mieszkańcy Poznania i korzystający z infrastruktury transportowej zyskają oszczędności z tytułu zmniejszenia kosztów czasu podróży.
Głównym obszarem wdrożenia systemu będzie południowo-zachodnia część miasta. ograniczona ulicami Dąbrowskiego – Roosevelta – Głogowską oraz zachodnią granicą miasta. Planowany termin zakończenia prac – 31 marca 2015 roku. Wartość brutto umowy to ok. 83 mln zł.
Optymalna trasa przez Białystok
Siemens Sp. z o.o. wdraża też projekt Systemu Zarządzania Ruchem w Białymstoku, mający na celu usprawnienie ruchu pojazdów ze szczególnym uwzględnieniem priorytetu dla komunikacji publicznej. Swoim zasięgiem obejmie on całe miasto. Wartość brutto umowy to ponad 26 mln zł.
Projekt będzie finansowany z funduszy Unii Europejskiej, w ramach programu operacyjnego Infrastruktura i Środowisko – Rozwój Inteligentnych Systemów Transportowych. Obejmie zasięgiem 120 skrzyżowań na terenie całego miasta. Uruchomienie wszystkich funkcji systemu zostanie zakończone do 31.05.2015.
Podstawowe zadania systemu zarządzania ruchem w Białymstoku to przyspieszenie przejazdu środkami transportu publicznego oraz upłynnienie jazdy i optymalizacja ruchu w mieście. Na obszarze działania systemu zostaną rozmieszczone liczne detektory pojazdów i kamery automatycznego rozpoznawania tablic. Będą one dokonywać pomiarów natężenia ruchu samochodowego i czasu ich przejazdu. System zbierze te informacje, określi prognozy ruchu i w oparciu o nie oraz dane historyczne na bieżąco będzie optymalizował sieciowe programy sterujące sygnalizacją świetlną tak, aby możliwie efektywnie usprawnić ruch. Rozwiązanie zakłada priorytet dla transportu publicznego. Otrzyma on pierwszeństwo przejazdu na skrzyżowaniach objętych działaniem systemu.
Uczestnicy ruchu drogowego otrzymają informacje o bieżącej sytuacji na drodze oraz ewentualnych zdarzeniach za pośrednictwem tablic zmiennej treści. W ramach projektu zostanie również uruchomiony portal internetowy przekazujący on-line informacje o ruchu, z funkcją planowania podróży na podstawie danych rzeczywistych.
Na czym właściwie polega działanie systemu?
System obejmuje całą sieć sterowników sygnalizacji świetlnej oraz innych elementów, między innymi detektorów ruchu. Po uruchomieniu systemu cały czas zbierane są dane i tworzone archiwa. Podlegają one ciągłej analizie i na tej podstawie następuje ciągła optymalizacja działania sygnalizacji. Kluczowym elementem projektu jest Centrum Zarządzania Ruchem, które integruje całą bazę danych i umożliwia zdalną obsługę elementów systemu. Wszystkie dane dostępne są czasie rzeczywistym. Oprócz działań automatycznych samego systemu operatorzy mogą też manualnie dokonywać zmian i korekt, w szczególności podjąć odpowiednie działania w ramach reakcji na konkretne wydarzenie (od informacji do policji, służb ratunkowych oraz kierowców, aż po dostosowanie pracy sygnalizacji na danym skrzyżowaniu i w jego okolicach). Dzięki temu zarządzający ruchem mają do dyspozycji pełne oprogramowanie narzędziowe, które umożliwia zarządzanie ruchem na całym obszarze. Można planować, projektować zmiany w ruchu, a następnie sprawdzać ich skuteczność poprzez symulację. Otrzymujemy pełen obraz konsekwencji wprowadzonych zmian dla ruchu drogowego. W rezultacie przepływ potoków ruchu udrażnia się – czyli ruch staje się płynniejszy.
Wprowadzenie takich rozwiązań w Poznaniu i Białymstoku umożliwi bieżącą kontrolę natężenia ruchu oraz sprawniejszą nań reakcję. Dzięki temu skróci się czas przejazdu zarówno dla pasażerów transportu publicznego, jak i dla pozostałych kierowców. Należy również podkreślić, że zastosowanie innowacyjnych rozwiązań umożliwia rozwój wdrażanego, a później już działającego systemu tak pod względem jego zasięgu geograficznego, jak i funkcjonalności oraz zadań, jakie będzie spełniał.
Oba projekty będą realizowane na zasadach „zaprojektuj i zbuduj”. Cały system wraz z jego kolejnymi modułami będzie wdrażany stopniowo, tak aby w jak najmniejszym zakresie powodować zakłócenia w bieżącym, codziennym ruchu i umożliwić wszystkim użytkownikom ruchu drogowego dostosowanie się do zmian.
(Źródło: Siemens Sp. z o.o.)
