Z Andrzejem Maciejewskim – Zastępcą Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad rozmawiamy o wdrożeniu Krajowego Systemu Zarządzania Ruchem, jego znaczeniu, funkcjonalności, a także działaniach podjętych przez GDDKiA w ramach realizacji tego największego projektu ITS w Polsce.
Paulina Modelewska: Na stronie internetowej projektu Krajowego Systemu Zarządzania Ruchem (KSZR) kszr.gddkia.gov.pl możemy przeczytać, że KSZR jest wieloletnim przedsięwzięciem obejmującym swoim zasięgiem drogi krajowe leżące na obszarze całego kraju. Co takie przedsięwzięcie oznacza dla GDDKiA oraz wszystkich kierowców?
Andrzej Maciejewski: Podstawowymi celami wdrażanego przez GDDKIA Krajowego Systemu Zarządzania Ruchem są przede wszystkim usprawnienie ruchu rozrastającej się z roku na rok sieci nowoczesnych dróg krajowych oraz zwiększenie bezpieczeństwa jej użytkowników.
Dzięki systemowi monitorowania ruchu na autostradach, drogach ekspresowych i ważniejszych drogach krajowych, generowana będzie informacja o utrudnieniach, objazdach, możliwych alternatywnych trasach, zjawiskach pogodowych czy zajętości miejsc parkingowych. Za pomocą różnych kanałów informacyjnych, takich jak znaki zmiennej treści, aplikacje na urządzeniach mobilnych, zostanie ona dostarczona kierowcom w nowoczesny i szybki sposób. System będzie w stanie zwiększyć przepustowość dróg nawet o 20 procent. Ułatwi również podejmowanie decyzji o planowaniu kolejnych inwestycji.
Paulina Modelewska: Projekt „KSZR na sieci TEN-T” jest największym projektem ITS w naszym kraju. Czym jest sieć TEN-T i dlaczego realizacja na niej Systemu Zarządzania Ruchem ma tak istotne znaczenie?
Andrzej Maciejewski: TEN-T, to transeuropejskie sieci transportowe, wspierane przez TEN (Trans-European Network), program pomocowy Unii Europejskiej, który funkcjonuje jako odrębna linia budżetowa w Unii Europejskiej. W skład sieci TEN-T wchodzą najważniejsze z punktu widzenia naszego kontynentu szlaki transportowe, w tym drogi; właśnie dlatego na tych szlakach podjęliśmy decyzję o wdrożeniu KSZR jako podstawowego projektu tego systemu. Projekt „KSZR na sieci TEN-T” daje możliwość wykorzystania środków pochodzących z nowego funduszu infrastrukturalnego Connecting Europe Facility (CEF).
Paulina Modelewska: Jaka jest szacowana wartość projektu „KSZR na sieci TEN-T” i jaki jest jego zakres?
Andrzej Maciejewski: KSZR zostanie utworzony w ramach wielu projektów i przy wykorzystaniu kilku mechanizmów finansowania. Nie jest to prosty proces, dlatego wdrożenie KSZR zostało rozłożone na kilka lat. Docelowo KSZR ma objąć całą sieć dróg krajowych.
Paulina Modelewska: Kiedy planowane jest wdrożenie systemu?
Andrzej Maciejewski: Na dobrą sprawę proces ten już się rozpoczął. W ramach przetargów ogłaszanych na budowę nowych dróg i przebudowę starych, projektowane są również twarde elementy systemów ITS-owych. Są to kanalizacje teletechniczne, światłowody, czy przyłącza elektroenergetyczne do przyszłych urządzeń. Podpisaliśmy także umowę dotyczącą pilotażowego wdrożenia modułu meteorologicznego w oparciu o nasze rozwiązania architektoniczne oraz bramownice systemu viaTOLL. Wszystko to pozwoli na przetestowanie funkcjonowania architektury. Planujemy także konserwację urządzeń działających w ramach pilotaży, które już funkcjonują, np. systemu preselekcji wagowej. Przetargi na ich utrzymanie będą ogłaszane w najbliższym czasie.
Paulina Modelewska: Na swojej stronie internetowej udostępniliście Państwo architekturę funkcjonalną systemu KSZR. Jak długo trwały prace nad nią? Czy był to efekt pracy zewnętrznego konsultanta?
Andrzej Maciejewski: Bezpośrednie prace nad KSZR rozpoczął w 2012 r. zespół powołany wewnątrz GDDKiA przy współudziale przedstawicieli środowisk naukowo-badawczych. Została wówczas podjęta decyzja o oparciu działań na standardzie Europejskiej Architektury Ramowej FRAME, rekomendowanym przez Komisję Europejską. Określiliśmy wtedy, jakie elementy system powinien zawierać oraz jakie funkcje ma spełniać, aby po drogach krajowych kierowcy mogli poruszać się szybko, bezpiecznie i komfortowo. Ponadto w ramach KSZR przewidzieliśmy współpracę z policjantami, inspektorami transportu drogowego, strażakami, ratownikami medycznymi oraz przedsiębiorcami.
Warto podkreślić, że architektura systemu jest dokumentem niezależnym od technologii, co jest istotne z punktu widzenia nieuniknionych zmian wynikających z rozwoju wiedzy i techniki.
Paulina Modelewska: W jakim celu została stworzona architektura funkcjonalna i dlaczego została ona udostępniona publicznie?
Andrzej Maciejewski: Dzięki architekturze KSZR, opartej na wspomnianym wcześniej FRAME, mogliśmy określić funkcjonalności, jakie powinien zapewniać krajowy system wspierający zarządzanie drogami. Mówiąc obrazowo: w jakim czasie i jakiego rodzaju informacje powinni dostawać kierowcy, żeby bezpieczniej i efektywniej podróżować. Udostępnienie architektury jest podstawą publicznej dyskusji, którą rozpoczęliśmy w listopadzie 2013 r. Jej cel, to przede wszystkim zapoznanie się z projektem podmiotów zainteresowanych wdrażaniem systemu i rozwojem usług ITS w Polsce. Forum publiczne jest odpowiednim miejscem do merytorycznej dyskusji oraz daje możliwość dostrzegania błędów czy też innych, lepszych rozwiązań. Poprzez dialog z rynkiem chcemy wyeliminować jakiekolwiek ograniczenia dla firm.
Paulina Modelewska: W jaki sposób Krajowy System Zarządzania Ruchem będzie miał wpływ na systemy innych służb lub zarządców dróg, których zadania są powiązane z działaniami GDDKiA w zakresie zarządzania ruchem?
Andrzej Maciejewski: Nie da się osiągnąć efektywnego funkcjonowania KSZR na drogach krajowych jeśli nie będziemy uwzględniać nagłych zdarzeń na sieci dróg wojewódzkich lub miejskich, remontów lub przebudów tych dróg, akcji społecznych, itp. Szybki przekaz informacji o takich sytuacjach jest niezbędny nie tylko dla nas, ale także dla innych zarządców dróg, służ ratowniczych i użytkowników planujących podróż. Reasumując – przy wdrażaniu i późniejszym funkcjonowaniu KSZR konieczny będzie stały wzajemny kontakt pomiędzy GDDKiA a „resztą świata”. Ścieżki zostały już przetarte przy okazji EURO 2012. Wtedy to odbyły się spotkania z zarządcami dróg wojewódzkich, które pokazały, że współpraca w tej materii jest możliwa i to w bardzo krótkim czasie.
Paulina Modelewska: Jakie działania przewidujecie Państwo na najbliższe kilka miesięcy?
Andrzej Maciejewski: Obecnie trwają prace nad architekturą fizyczną systemu. Określamy gdzie, jakie funkcje i na jakich odcinkach dróg powinny być umiejscowione. Myślę tu np. o systemie informacji o zajętości miejsc parkingowych, urządzeniach z funkcją ważenia pojazdów, narzędziach do sterowania ruchem czy też do liczenia pojazdów.
W tym roku chcielibyśmy złożyć wniosek o dofinansowanie z nowego mechanizmu Unii Europejskiej „Łącząc Europę” (Connecting Europe Facility). Poza tym czeka nas wyłonienie konsultanta. W 2015 r. planujemy pierwsze wdrożenia, czyli ogłaszanie przetargów na dostawę urządzeń ITS-owych na poszczególne odcinki drogowe.
Paulina Modelewska: Dziękujemy za rozmowę i życzymy sukcesów w realizacji projektu.
O autorze:
Andrzej Maciejewski – zastępca Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad. Nadzoruje obszary bieżącego zarządzania siecią dróg krajowych, a także plany remontów i modernizacji istniejącej sieci dróg krajowych. Jest odpowiedzialny za przygotowanie i wdrożenie nowoczesnych rozwiązań technologicznych na drogach, m. in. Krajowego Systemu Zarządzania Ruchem. W zakresie jego kompetencji mieści się również nadzór nad bezpieczeństwem ruchu drogowego. Od grudnia 2013r. Project Manager w projekcie TRANS-EUROPEAN NORTH-SOUTH MOTORWAY w ramach ONZ.
Ma 34 lata, ukończył studia na Uniwersytecie Warszawskim. Odbył stypendium Departamentu Stanu USA w zakresie modeli nowoczesnego zarządzania.
