Bezpieczeństwo ruchu drogowego: nowe dane statystyczne przemawiają za podjęciem kolejnych działań na rzecz ratowania życia na drogach UE

Statystyki dotyczące bezpieczeństwa ruchu drogowego z 2015 r., opublikowane 31 marca br. przez Komisję Europejską, potwierdzają, że europejskie drogi wciąż pozostają najbezpieczniejsze na świecie. W 2015 r. 26 tys. osób straciło życie na drogach UE, czyli o 5,5 tys. mniej niż w roku 2010. Nie odnotowano jednak poprawy na poziomie UE w stosunku do 2014 r. Poprawę widać natomiast na polskich drogach – w ciągu roku liczba ofiar śmiertelnych wypadków drogowych w Polsce zmniejszyła się o 8 proc., z 84 osób na milion mieszkańców w 2014 r. do 77 w 2015 r. W okresie 2010 – 2015 spadek wyniósł 25 proc., ze 102 do 77 osób na milion mieszkańców.

Komisja szacuje ponadto, że na unijnych drogach 135 tys. osób odniosło poważne obrażenia (dane z 2014 r.). Koszty społeczne – rehabilitacja, opieka zdrowotna, szkody materialne itp. – rannych i ofiar śmiertelnych na drogach szacuje się na co najmniej 100 mld euro.
Komisarz UE ds. transportu, Violeta Bulc, stwierdziła: „Każda śmierć lub poważne obrażenie to o jedną ofiarę za dużo. W ciągu ostatnich dziesięcioleci osiągnęliśmy już imponujące wyniki w ograniczaniu liczby śmiertelnych ofiar wypadków drogowych, jednak obecna stagnacja jest alarmująca. Jeżeli Europa ma osiągnąć swój cel, jakim jest zmniejszenie o połowę liczby śmiertelnych ofiar wypadków drogowych do 2020 r., wiele pozostaje jeszcze do zrobienia. Zachęcam państwa członkowskie do wzmożenia wysiłków w egzekwowaniu prawa i prowadzeniu kampanii informacyjnych. Ma to może swój koszt, lecz jest on nieznaczny w porównaniu z 100 mld EUR kosztów społecznych związanych z wypadkami śmiertelnymi i obrażeniami. Komisja będzie ze swej strony nadal działać w tym zakresie, szczególnie tam, gdzie jej działania przynoszą wyraźną europejską wartość dodaną. Technologia i innowacja mają coraz większy wpływ na przyszłość bezpieczeństwa drogowego. Zautomatyzowane i inteligentne pojazdy mogą na przykład w znacznym stopniu przyczyniać się do zapobiegania wypadkom w perspektywie średnio- i długoterminowej. Dokładamy wszelkich starań, aby wprowadzić w tym zakresie odpowiednie ramy prawne”.
Średni współczynnik śmiertelności UE w 2015 r. wynosił 51,5 ofiar śmiertelnych w wypadkach drogowych na 1 mln mieszkańców i nie zmienił się przez ostatnie dwa lata. Do tego spowolnienia (które następuje po znacznym spadku wynoszącym 8 proc. w latach 2012 i 2013) przyczyniło się kilka czynników takich jak większa liczba wypadków z udziałem niechronionych i zmotoryzowanych użytkowników dróg w miastach. Użytkownicy szczególnie zagrożeni (piesi, rowerzyści itp.) stanowią również duży procent 135 tys. osób, które według szacunków Komisji odniosły obrażenia. Komisja po raz pierwszy publikuje takie dane, jako że państwa członkowskie UE zaczęły dopiero niedawno przekazywać porównywalne i wiarygodne informacje dotyczące poważnych obrażeń odnoszonych w wypadkach drogowych. Jest to pierwszy krok w kierunku wypracowania na poziomie Unii podejścia w tej kwestii.
Ze statystyk dla poszczególnych krajów (zob. poniżej) wynika, że liczba śmiertelnych ofiar wypadków drogowych jest nadal bardzo zróżnicowana w całej UE, chociaż różnica ta zmniejsza się co roku. Niektóre kraje osiągające tradycyjnie dobre wyniki odnotowały wolniejsze postępy, natomiast w trzech krajach o najwyższej liczbie śmiertelnych ofiar wypadków drogowych sytuacja w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego poprawiła się.

Poprawa bezpieczeństwa drogowego w UE

Aby osiągnąć strategiczny cel UE, jakim jest obniżenie o połowę liczby śmiertelnych ofiar wypadków drogowych w okresie od 2010 do 2020 r., konieczne jest podjęcie dodatkowych działań. Państwa członkowskie odgrywają tu najważniejszą rolę, ponieważ większość codziennych działań jest realizowana na szczeblu krajowym i lokalnym: egzekwowanie przepisów ruchu drogowego, rozwój i utrzymanie infrastruktury, ale także kampanie edukacyjne i informacyjne. Komisja Europejska włącza się tam, gdzie jej działania przynoszą faktyczną europejską wartość dodaną, np. poprzez przyjmowanie przepisów umożliwiających transgraniczne egzekwowanie wykroczeń drogowych lub poprzez określanie technicznych norm bezpieczeństwa dla infrastruktury i pojazdów. Komisja aktywnie monitoruje sytuację, zachęca państwa członkowskie do poprawy sytuacji i pomaga im w tym poprzez wymianę danych, wiedzy i doświadczeń, a także dzielenie się najlepszymi praktykami.
Przełom technologiczny, jaki dokonał się w ostatnim dziesięcioleciu, znacznie poprawił bezpieczeństwo pojazdów. Znaczne postępy w dziedzinie innowacji i technologii mogą w dużym stopniu przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa na drogach, w szczególności jeśli chodzi o automatyzację i łączność pojazdu. Aby utorować drogę do automatyzacji i lepszego zarządzania ruchem, Komisja zamierza w drugiej połowie 2016 r. opracować centralny plan wdrażania współpracujących inteligentnych systemów transportowych (ITS), umożliwiających dwukierunkową komunikację między pojazdami oraz między pojazdami a infrastrukturą drogową. Systemy takie pozwalają pojazdom wzajemnie się ostrzegać bezpośrednio (np. w przypadku nagłego hamowania) lub za pośrednictwem infrastruktury (np. planowane roboty drogowe).

Liczba śmiertelnych ofiar wypadków drogowych na milion mieszkańców – wstępne dane statystyczne dla poszczególnych państw członkowskich za 2015 r.