Najwyższa Izby Kontroli oraz Global Compact Poland zorganizowały debatę poświęconą jakości powietrza w miastach. Konferencja „Zrównoważone Miasta i Zrównoważona Energia” przyciągnęła szerokie grono wysokich rangą przedstawicieli rządu, samorządowców, przedsiębiorców, ekspertów ze świata nauki oraz społeczników.
Debata w Najwyższej Izbie Kontroli zainicjowała cykl konferencji poświęconych poprawie jakości życia mieszkańców miast. Program „Zrównoważone miasta” powstał jako odpowiedź Global Compact Poland (to polskie przedstawicielstwo inicjatywy ONZ na rzecz społecznej odpowiedzialności biznesu i zrównoważonego rozwoju) na przyjęte przez Organizację Narodów Zjednoczonych we wrześniu ubiegłego roku Cele Zrównoważonego Rozwoju. W zamierzeniu mają być one mapą rozwojową dla świata.
NIK współpracuje z Global Compact Poland już od dwóch lat. Obie instytucje łączy idea poprawy funkcjonowania państwa i jakości życia obywateli. Zorganizowana wspólnie debata miała na celu przedyskutowanie w szerokim gronie decydentów, ekspertów i społeczników koniecznych warunków dla poprawy powietrza w miastach.
Wiceminister infrastruktury i budownictwa Kazimierz Smoliński zaapelował o przywrócenie rangi zawodowi urbanisty. Wynika to z pilnej potrzeby poprawy planowania przestrzennego. Nowe osiedla powstają często bez dostępu do transportu publicznego i bez właściwej infrastruktury (żłobka, szkoły, przychodni, komisariatu). Wszystko to sprawia, że mieszkańcy skazani są na poruszanie się samochodami wszędzie i w każdej sprawie. Na domiar złego zdarza się, że takie osiedla powstają na trasie miejskich korytarzy powietrznych, uniemożliwiając naturalne oczyszczanie się metropolii.
Rząd chciałby także przywrócić popularność transportowi kolejowemu i rzecznemu. Wymaga to jednak nakładów na modernizację torów oraz kaskadyzację rzek. Te ostatnie na tyle często wypłycają się, że w praktyce uniemożliwia to żeglugę. Co do kolei, to ma ona w Polsce bardzo niską przepustowość. Przy średniej prędkości wynoszącej 30 km/h oraz cenie transportu znacząco wyższej niż jego drogowy odpowiednik koleje nie mają szans wrócić do łask przedsiębiorców. Traci na tym zarówno jakość powietrza, jak i trwałość polskich dróg.
Wiceminister infrastruktury przyznał również, że trzeba szybko poprawić jakość kontroli spalin pojazdów. To część szerszego problemu, na jaki wskazywała niedawno NIK. Po polskich drogach poruszają się setki tysięcy samochodów, które nie powinny zostać dopuszczone do ruchu ze względu na zły stan techniczny. W znacznej mierze jest to konsekwencja słabego nadzoru starostów nad stacjami kontroli pojazdów i zatrudnionymi w nich diagnostami. W trakcie czynności sprawdzających inspektorzy NIK stwierdzili, że spośród losowo wybranych 51 pojazdów w aż 20 stacje nieprawidłowo skontrolowały poziom emisji szkodliwych składników spalin.
Wiceminister energii Andrzej Piotrowski przypomniał uczestnikom debaty o dwóch pomysłach promowanych przez rząd: o koncepcji klastrów energetycznych i programie elektromobilności. Ten ostatni ma na celu stworzenie dogodnych warunków dla korzystania z pojazdów elektrycznych, w tym zbiorowego transportu miejskiego wykorzystującego autobusy elektryczneKamil Wyszkowski, Dyrektor Generalny Global Compact w Polsce podsumował debatę w NIK słowami: – Ta konferencja udowadnia, że coś się ruszyło w temacie jakości powietrza. Trzeba oddać rządowi, że sporo w tym także jego zasługi.
Zgromadzeni eksperci byli zgodni, że czas przejść od deklaracji i rekomendacji do zdecydowanych działań. Według danych OECD ponad 3,5 mln osób na świecie umiera rocznie z powodu zanieczyszczenia powietrza. Szacuje się, że w Polsce z tego powodu traci życie co roku ok. 45 tys. osób. Aż sześć polskich miast znalazło się w pierwszej dziesiątce na niechlubnej liście Europejskiej Agencji Środowiska – chodzi o metropolie, które w ciągu roku najdłużej miały przekroczone dopuszczalne stężenie pyłu PM10 w powietrzu.
– W raporcie dotyczącym niskiej emisji dokładnie pokazaliśmy jaki jest koszt poprawy jakości powietrza w oparciu o różne inwestycje ekologiczne – przypomniał na zakończenie prezes NIK Krzysztof Kwiatkowski. – Czas na działanie.
(Źródło: NIK)