Artykuł ma na celu przedstawienie obecnej sytuacji rozwoju motoryzacji i rynku obsługi samochodów. Informacje z rynku pokazują, że powstają nowego rodzaju środki transportu, czekające na wdrożenie i akceptację społeczną. Są to ekologiczne samochody elektryczne.
Artykuł ma pomóc w ocenie sytuacji w Polsce w odniesieniu do infrastruktury pozwalającej na ładowanie takiego samochodu.
Analiza opłacalności budowy infrastruktury terminali
Koszty instalacji i przyłączenia urządzeń do sieci elektroenergetycznej zależą od warunków określonej lokalizacji i operatora sieci.
Pobieranie opłat w przypadku szybkich punktów ładowania może odbywać się kilkoma metodami – na przykład stała opłata za jedno użycie, czyli opcja, w której kierowca dokonuje opłaty takiej samej bez względu na ilość pobranej energii. Drugim sposobem jest wnoszenie opłaty proporcjonalnie do zużycia energii elektrycznej, ta metoda jest wykorzystywana na stacjach benzynowych. Trzecim sposobem jest abonament, który umożliwi dowolne bądź ograniczone użycie. Ostatnią metodą jest nieduży abonament miesięczny umożliwiający dowolne użycie terminala, przy dodatkowej opłacie proporcjonalnej do ilości pobieranej energii.
W Polsce sprzedaż energii w celu ładowania pojazdów elektrycznych w początkowym okresie może sprawiać problem, ze względu na prawdopodobną konieczność uzyskania koncesji. Dla przykładu w USA ten problem został rozstrzygnięty w taki sposób, iż operatorzy punktów ładowania samochodów elektrycznych sprzedający energię elektryczną zostali uznani jako odbiorcy końcowi, nie są natomiast traktowani jako firmy, które zajmują się dystrybucją energii elektrycznej. Głównym problemem związanym ze sprzedażą energii elektrycznej w czasie szybkiego ładowania samochodów elektrycznych jest jej stosunkowo nieduża wartość. Na stacjach benzynowych użytkownicy tankują paliwo za 50 – 200 zł, przez co dodany do ceny usługi koszt związany z obsługą ładowania stanowi niedużą część rachunku. W sytuacji szybkiego ładowania, magazynowana energia będzie kosztowała do kilkunastu złotych, a sam proces ładowania będzie odbywał się relatywnie długo. W związku z tym posiadacz ładowarki, chcąc w racjonalnym czasie odzyskać zainwestowane pieniądze, zmuszony będzie sprzedawać energię elektryczną drożej. Konieczne jest zwrócenie uwagi na to, iż ze względu na większy koszt szybkiego ładowania w porównaniu z ładowaniem domowym, kierowcy pojazdów elektrycznych będą wykorzystywać punkty szybkiego ładowania, jedynie wówczas gdy będzie to niezbędne, czyli na przykład w podróży. Kolejnym powodem jest również nienarażanie akumulatorów na przedterminowe zużycie. Chcąc wpłynąć na zwiększenie rentowności ładowarek, operatorzy mogą się zdecydować na oferowanie usługi szybkiego ładowania samochodów elektrycznych w ramach miesięcznego abonamentu.
Budowa infrastruktury punktów szybkiego ładowania to nowy oraz nie gwarantujący sukcesu biznes, w którym nikt nie zapewni o dynamicznym rozwoju rynku samochodów elektrycznych, aby dana inicjatywa stała się opłacalna. Dodatkowo, o ile dany sektor motoryzacyjny będzie rozwijał się w szybkim tempie, trudne jest przewidzenie standardów ładowania. Analiza opłacalności budowy infrastruktury została przedstawiona w serwisie [8]. Scenariusz opłacalności zakłada, iż średnia liczba ładowań samochodów elektrycznych podczas jednego dnia będzie wzrastać stopniowo od 1 – 5 w pierwszym roku do 15 – 20 w roku dziesiątym. Wpływ na liczbę ładowań będzie miała liczba poruszających się pojazdów elektrycznych, z kolei w przyszłych latach będzie to zależało od wystąpienia konkurencyjnych stacji szybkiego ładowania.
Punkty ładowania w Polsce
1. Sieć terminali ładowania e+.
”]
”]
Spółka e+ posiada kilka punktów doładowań, ale zamierza powiększyć ich liczbę, które mieściłyby się w centrach handlowych oraz biurowcach. Osoby korzystające z systemu mają możliwość monitorowania zużycia energii samochodów i mogą lokalizować wolne terminale na mapie przy użyciu nawigacji GPS [9]. Do końca 2013 roku e+ planuje zaoferować klientom dostęp do 300 punktów ładowania rozlokowanych w 14 największych aglomeracjach miejskich na terenie kraju, w tym również do punktów szybkiego ładowania.
2. Sieć terminali ładowania ecomoto
”]
Punkty ładowania samochodów elektrycznych zgromadzone w bazie danych serwisu ecomoto [10] nie są profesjonalną siecią terminali, ale zbiorem głównie prywatnych miejsc zamieszkania, bądź firm, których właściciele umożliwiają kierowcom pojazdów elektrycznych doładowanie samochodu w podróży, często bez opłat.
3. Punkty ładowania sieci Galactico.
”]
Sieć terminali ładowania Galactico współdziała z firmą Ekoenergetyka – Zachód, zajmującą się produkowaniem terminali ładowania. Galactico.pl umożliwia rejestrację internetową, która pozwoli na otrzymanie karty dostępowej do sieci. W skład tej sieci wchodzi 10 punktów ładowania, między innymi po jednym terminalu w Krakowie, Zielonej Górze i Warszawie oraz siedem we Wrocławiu. Wszystkie terminale mają trzy wyjścia, co umożliwia potencjalnie „korzystanie” jednoczesne z nich przez trzy samochody, i udostępniaja dwa typy wyjść.Galactico.pl umożliwia sprawdzenie na dostępnej mapie lokalizację punktów oraz aktualną ich dostępność.
Operator zakłada opcję wyszukiwania i rezerwacji na określoną godzinę danego punktu ładowania przez Internet. Natomiast dodatkowo aplikacja z funkcją GPS sama będzie określała punkt ładowania, który będzie znajdował się najbliżej. W sytuacji gdy pojazd elektryczny „rozładuje” się przed dotarciem do stacji, wówczas użytkownicy będą mieli możliwość skorzystania z opcji bezpłatnej pomocy drogowej. Wraz z rozwojem sieci ładowania Galactico osoba eksploatująca samochód elektryczny będzie miała zapewnioną możliwość ładowania samochodu również poza granicami swojego miasta,, co wpłynie na łatwiejszy sposób poruszania się.
Tabela 2 Cennik dostępu do sieci terminali ładowania Galactico
”]
4. Sieć terminali ładowania RWE Polska
”]
Sieć terminali ładowania firmy RWE Polska w Warszawie jest tworzona od 2009 roku i obecnie składa się z 12 punktów. Ładowanie z terminali RWE odbywa się bezpłatnie, a znaczna liczba punktów ma określone miejsca parkowania, które także są bezpłatne [9].
”]
Korzystając z dostępnych danych na temat położenia stacji ładowania oraz biorąc pod uwagę parametry techniczne samochodu, można ustalić liczbę oraz położenie punktów, w których możliwe lub konieczne będzie ładowanie pojazdu. Wykorzystując informacje na stronie [8] oraz możliwość oszacowania przybliżonego zasięgu samochodu elektrycznego, można korzystając z kalkulatora [12] obliczyć dane planowanej trasy przejazdu z uwzględnionymi punktami ładowania. Dodatkową zaletą kalkulatora jest to, że pozwala zorientować się jaka moc jest potrzebna do uzyskania konkretnych prędkości w przypadku pojazdu o zadanej masie i oporach ruchu.
”]
Miastem, w którym rozwijana jest infrastruktura ładowania samochodów elektrycznych są także Katowice. Miasto uczestniczy w projektach Elektryczne Pojazdy w Miejskiej Europie i Green Stream [13], w ramach których zostanie zainstalowanych kilkadziesiąt punktów ładowania. Zakłada się montaż 40 punktów ładowania w Katowicach, na chwilę obecną są dwa takie punkty(przy Alei Korfantego oraz przy ulicy Francuskiej). Katowice w ramach tego projektu ma otrzymać cztery pojazdy elektryczne dla swoich służb komunalnych. Z posiadanych informacji wynika, że w Katowicach na chwilę obecną zarejestrowanych jest 8 pojazdów elektrycznych z czego kilka przez salony samochodowe jako auta demonstracyjne, a pozostałe to prywatne środki transportu.
Do sukcesu potrzebne będzie Katowicom naśladowanie wzorców z krajów Europy Zachodniej, gdzie nie dość, że ludzie więcej zarabiają, to jeszcze jako nabywcy pojazdów elektrycznych mają na tę okoliczność przyznane różne preferencje.
Należy ustalić jakie trzeba podjąć kroki aby wprowadzić udogodnienia dla elektro – mobilności. W tej chwili nie ma przepisów, które w jakiś sposób by regulowały te zagadnienia. Znane są przykłady z innych krajów – choćby norweskie Oslo, które pokrywa koszty ładowania pojazdów elektrycznych na swoim terenie. W innych miastach są darmowe parkingi dla aut elektrycznych. Jeszcze gdzie indziej wymogiem stawianym inwestorom budującym parkingi lub centra handlowe jest ustawienie terminala do ładowania takich samochodów. Inna sprawa, że w większości miast, które chcą postawić na elektro – mobilność zaczyna się od komunikacji publicznej i pojazdów służb komunalnych.
Warto zaznaczyć, iż nie tylko największe miasta w Europie jak Berlin, Paryż czy Londyn otwierają się na poszukiwanie nowych sposobów rozładowywania ruchu przy jednoczesnym minimalizowaniu ilości emisji spalin. W Krakowie mówi się o możliwości przejazdu samochodów z napędem elektrycznym przez strefę A wokół Rynku Głównego, a w Warszawie – dopuszczeniu ich na bus-pasy. Część władz miejskich rozważa też zwolnienie takich aut z opłat za strefy parkowania. Wszystko po to, aby skuteczniej promować ideę poruszania się najbardziej ekologicznym – oprócz roweru – środkiem transportu
W Warszawie firma EcoCar System wdraża projekt usług taksówkowych, gdzie flota będzie wyposażona w pojazdy ekologiczne. EcoCar System to jeden z najbardziej zaawansowanych projektów usług taksówkowych. Są to auta z usługami, które spełnią oczekiwania nawet najbardziej wymagających klientów. EcoCar System jest wyposażony we flotę składającą się z 130 taksówek, wśród których znajduje się aktualnie 15 pojazdów elektrycznych. Są to przerobione Fordy Mondeo, posiadające zasięg około150 km(liczba pojazdów elektrycznych EcoCar System ma wzrosnąć do 150). Ładowanie elektrycznych pojazdów floty odbywa się w bazie EcoCar System, bądź w ogólnodostępnych terminalach ładowania [14]. Taksówkę można zamówić w najdogodniejszy, wybrany sposób – na stronie ecocar.pl, przez telefon, a docelowo także przez aplikację na smart fony lub SMS-em.
”]
Wypożyczalnia samochodów Express Rent a Car oraz firma e+ jako pierwsze w Polsce zaoferowały w Warszawie możliwość wypożyczania aut elektrycznych [15]. Możliwość wynajmu aut elektrycznych Express jest dostępna od jesieni ubiegłego roku. Na razie dostępne są dwa modele samochodów – Mitsubishi i-MiEV i Peugeot iOn. Osoby lub firmy, które zdecydują się wypożyczyć samochód elektryczny będą mogły w sposób nielimitowany korzystać z infrastruktury do ładowania firmy e+ bez żadnych dodatkowych opłat. Obecnie koszt wypożyczenia auta na dobę wynosi 149 zł brutto.
Wprowadzenie możliwości wynajmu aut elektrycznych otwiera nową erę w branży motoryzacyjnej, stwarzając jednocześnie szansę sprawdzenia zalet użytkowania takich pojazdów w działalności biznesowej w dużych miastach, bez konieczności zakupu samochodu, którego cena jest na razie relatywnie wysoka.
Zakończenie
Pierwszym krokiem do popularyzacji ekologicznych samochodów jest zainicjowanie rozwoju rynku pojazdów elektrycznych w Polsce oraz rozwój energetyki „rozproszonej”. Realizacja tego typu działań, przy współpracy z firmami, które opracowują infrastrukturę do ładowania samochodów elektrycznych, przyczyni się do zwiększenia się rynku pojazdów ekologicznych oraz poprawy dbałości o stan środowiska naturalnego. Aby osiągnąć założony cel, należy wzmacniać powiązania kooperacyjne między licznymi firmami pracującymi w tym sektorze, co pomoże w budowaniu elektrycznych pojazdów oraz przydomowych i przyzakładowych mikroelektrowni, które wytwarzając tani prąd elektryczny będą silnymi stymulatorami zachęcającymi do zakupu i eksploatacji tego typu pojazdów.
Literatura:
- Jastrzębska G.: Odnawialne źródła energii i pojazdy proekologiczne, WNT Warszawa, 2007
- Ocioszyński J.: Zespoły elektryczne i elektroniczne w samochodach, WNT Warszawa, 2000
- strona internetowa http://www.motofakty.pl/artykul/wroclaw-chce-zbudowac-siec-ladowania-dla-pojazdow-elektrycznych.html , dostęp 19.05.2012
- strona internetowa http://www.smartgrid.agh.edu.pl , dostęp 19.05.2012
- strona internetowa http://energetyka.e-bmp.pl/gdzie-zaladowac-elektryczny-samochod,3637,art.html , dostęp 20.05.2012
- strona internetowa, http://www.ekoenergetyka.com.pl dostęp 20.05.2012
- strona internetowa http://www.galactico.pl, dostęp 20.05.2012
- strona internetowa http://www.samochodyelektryczne.org , dostęp 20.05.2012
- strona internetowa http://www.samochodyelektryczne.org/kategorie/punkty_ladowania.html, dostęp 21.05.2012
- strona internetowa http://www.ecomoto.info/ , dostęp 21.05.2012
- strona internetowa http://www.samochodyelektryczne.org/wroclawska_siec_punktow_ladowania_liczy_10_terminali.htm , dostęp 21.05.2012
- strona internetowa http://www.samochodyelektryczne.org/kalkulatory/kalkulator_zasiegu_pojazdu_elektrycznego.htm , dostęp 20.0.52012
- strona internetowa http://www.wirtualneoslo.pl/?p=1687 , dostęp 22.05.2012
- strona internetowa http://www.samochodyelektryczne.org/w_lutym_po_warszawie_zaczna_jezdzic_elektryczne_taksowki.htm , dostęp 22.05.2012
- strona internetowa http://www.samochodyelektryczne.org/galerie/samochody_elektryczne_w_wypozyczalni_express_rent_a_car/index.htm , dostęp 20.05.2012
O autorze:
Dr hab. inż. Jerzy Mikulski prof. nzw. Politechniki Śląskiej – kierownik Zespołu Automatyki w Transporcie jest absolwentem Wydziału Automatyki Politechniki Śląskiej w Gliwicach, specjalność Kompleksowe Systemy Sterowania. Pełni funkcję prezesa Polskiego Stowarzyszenia Telematyki Transportu. Jest także członkiem Sekcji Sterowania Ruchem w Transporcie, Komitetu Transportu Polskiej Akademii Nauk. Pełni funkcję przewodniczącego Komitetu Naukowo-Programowego międzynarodowej konferencji „Transport Systems Telematics”. Jest redaktorem Wydawnictw Konferencyjnych, w tym w Springer Verlag. Jest członkiem wielu Komitetów Naukowych konferencji krajowych i zagranicznych. Jest także członkiem dyplomowej komisji egzaminacyjnej Uniwersytetu w Žilinie na Słowacji.
