Miasto Poznań zostało wytypowane do udziału w EURO 2012 w roli gospodarza rozgrywek. Powyższe jest nobilitacją miasta jak i stawia szereg wyzwań i wymagań pozwalających na bezpieczne i komfortowe uczestnictwo kibiców zarówno w meczach piłkarskich jak i w jego życiu. Jednym z aspektów jest przemieszczanie się kibiców na imprezy organizowane na Stadionie Miejskim oraz do innych miejsc wyznaczonych jako strefy kibica.
Realizacja tego celu jest możliwa, bo zagadnienia związane ze sterowaniem ruchem w mieście są stosowane i stale modernizowane od prawie 20 lat. W tym roku planowane są kolejne inwestycje, których realizację umożliwi unijne dofinansowanie do projektu „System ITS Poznań”.
W Poznaniu funkcjonuje od 1983 r. Centrum Sterowania Ruchem, które w tamtym czasie obejmowało 22 sygnalizacje okalające Śródmieście. Sterowanie było centralne z możliwością dynamicznej zmiany programów sterujących na podstawie informacji o natężeniach ruchu z pętli detekcyjnych.
Od 1996 r. Centrum Sterowania przeniesiono do nowej siedziby mieszczącej się w budynku Zarządu Dróg Miejskich przy ul. Góreckiej 15 (fot.1) , w której to siedzibie obecnie znajduje się Centrum Operacyjne Oddział Utrzymania Urządzeń Bezpieczeństwa Ruchu.
Sala operatorska Centrum Sterowania Ruchem w Poznaniu (foto: ZDM-Poznań)
Centrum podlegało stopniowemu rozwojowi w miarę budowy i modernizacji sygnalizacji świetlnych na skrzyżowaniach w mieście. Obecnie, ze wszystkich 290. poznańskich sygnalizacji świetlnych, 247 objętych jest systemem sterowania. System steruje sygnalizacjami w sposób zdecentralizowany, programy sterujące skrzyżowaniami są zależne od ruchu (na podstawie detekcji użytkowników) i koordynowane w systemie okien czasowych lub nadążnie.
System obsługiwany jest przez inżynierski zespół nadzorujący w którego skład wchodzą: kierownik zespołu – inżynier ruchu, inżynier ruchu, dwóch operatorów systemu oraz zespół dyspozytorski składający się z 5. dyspozytorów pracujących całodobowo.
Połączenie ze sterownikami sygnalizacji świetlnej na skrzyżowaniach realizowane jest w sposób przewodowy jak i bezprzewodowy. 103 połączenia sterowników realizowane są przez modem analogowy , 19 połączeń przez łącza internetowe DSL , 26 połączeń poprzez własne łącza teletechniczne DSL i coraz szerzej propagowane połączenie – łącza światłowodowe DSL – 25 sterowników. Nadto wykorzystujemy technologie bezprzewodowe łącznie z transmisją obrazu do Centrum Sterowania – 4 sterowniki w technologii HSDPA i 2 w technologii UMTS oraz łączność komutowaną GSM – 37 sterowników.
Zespół Centrum Sterowania Ruchem, od lewej Damian Kubiak - operator, Lech > Gawełek - Kierownik , Andrzej Nadolny - inżynier ruchu, Michał Białkowski - operator (foto: ZDM Poznań)
Skrzyżowania objęte systemem posiadają systemy detekcji do obsługi wszystkich użytkowników. Na dzień dzisiejszy posiadamy 4837 elementów detekcyjnych w pasie ruchu pojazdów , w tym 4319 pętli indukcyjnych i 518 pól wideodetekcji. Do obsługi pieszych na przejściach posiadamy 2041 przycisków dla pieszych , dla obsługi rowerzystów 380 przycisków dla rowerzystów i 188 pętli indukcyjnych zainstalowanych w ścieżkach rowerowych. Dla obsługi komunikacji zbiorowej , głównie tramwajów, zainstalowanych jest 450 elementów detekcji, w tym pętli indukcyjnych 247 , pętli radiowych typu TRACK – 176 i 27 pól z kamer wideodetekcji.
Detekcja pojazdów komunikacji zbiorowej pozwala na ich przejazd priorytetowy. Priorytet dla tramwajów realizowany jest na 80 skrzyżowaniach i dla autobusów na 7 skrzyżowaniach, tam, gdzie jest możliwe wydzielenie pasa ruchu.
Obecnie zainstalowane są 253 kamery wideodetekcji na 69 skrzyżowaniach. Oprócz wykrywania pojazdów, kamery wideodetekcji posiadają funkcję pozyskiwania obrazu z wlotów skrzyżowań. Do Centrum Sterowania pozyskujemy obraz z 180 kamer na 49 skrzyżowaniach oraz 5 kamer monitorujących ruch na 2 skrzyżowaniach.
Inwestycje A-2, S-11, DW307, ul. Bukowska, podkład graficzny ze strony (grafika: ZDM-Poznań)
Centrum Sterowania, w ramach współpracy z Wydziałem Zarządzania Kryzysowego i Bezpieczeństwa Urzędu Miasta Poznania, ma dostęp do 193. kamer monitoringu miejskiego , w tym 133. kamer obrotowych wysokiej rozdzielczości, co w znaczącym stopniu pozwala na monitorowanie sytuacji w sieci ulic.
Zarząd Dróg Miejskich w Poznaniu prowadzi szereg inwestycji i działań mających na celu jak najlepszą obsługę rozgrywek piłkarskich i zadowolenie gości z pobytu w Poznaniu.
W ramach przygotowań do rozgrywek EURO2012 miedzy innymi:
– realizowany jest wspólny projekt Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, Wielkopolskiego Zarządu Dróg Wojewódzkich i Zarządu Dróg Miejskich Miasta Poznania mający na celu usprawnienie przejazdu autostradą A-2 z węzła Głuchowo, przez odcinek drogi ekspresowej S-11 do węzła Dąbrowa a później drogą 307 i ulicą Bukowską do parkingów buforowych w okolicy stadionu (fot. 2),
– prowadzone są inwestycje drogowe w rejonie Stadionu Miejskiego , tj. ulicy Grunwaldzkiej i ulicy Bułgarskiej,
Plan parkingów Park&Ride (foto: UM Poznań)
– wyznaczono lokalizacje parkingów Park&Ride (fot. 3) tak , aby możliwe było skomasowanie w tych miejscach kibiców i alokacja komunikacją zbiorową do miejsc imprez sportowych jak i dyslokacja po zakończeniu imprezy,
– wyznaczono również lokalizacje parkingów Park&Walk (fot. 4) w pobliżu Miejskiego Stadionu, przeznaczonych głównie dla grup kibiców podróżujących autokarami i pozwalających na przemieszczanie się kibiców pieszo .
Plan parkingów Park&Ride, (autorstwo: UM Poznań)
– wprowadzono BUS-pasy poprzez wydzielenie pasa ruchu na ulicy Bukowskiej (fot. 5) do II ramy komunikacyjnej; celem tego zadania jest skrócenie czasu podróży komunikacja autobusową przez zastosowanie priorytetów na skrzyżowaniach i swobodny przejazd na odcinkach pomiędzy nimi,
– w trakcie realizacji jest uzbrojenie terenu w rurociągi teletechniczne na obszarze objętym projektem ITS czyli południowo-zachodniej części Poznania; pozwoli to na wykorzystanie w większym stopniu miejskiej sieci światłowodowej do obsługi sterowników i urządzeń bezpieczeństwa ruchu oraz na rozszerzenie zasięgu monitoringu miejskiego.
– szkolenie zespołu Centrum Sterowania Ruchem w zakresie realizacji różnych strategii dynamicznego sterowania na podstawie analiz ruchu w trakcie meczy ligowych i innych imprez masowych, w porozumienie ze służbami Wydziału Zarządzania Ruchem Drogowym Komendy Policji w Poznaniu, Wydziałem Zarządzania Kryzysowego i Bezpieczeństwa Urzędu Miasta Poznania oraz Zarządem Transportu Miejskiego.
Miasto Poznań uczestniczyło w konkursie zorganizowanym przez Centrum Unijnych Projektów Transportowych na rozwój inteligentnych systemów transportowych. W wyniku konkursu miasto otrzyma dofinansowanie do projektu „System ITS Poznań” – zintegrowanego inteligentnego systemu zarządzania ruchem drogowym w Poznaniu w tzw. obszarze zachodnim miasta (dzielnice Grunwald i częściowo Jeżyce). Projekt ograniczony jest ulicami: Głogowska, Roosevelta, Dąbrowskiego, Św. Wawrzyńca, Polska, Bułgarska, Taczanowskiego, Ściegiennego.
BUS-pasy ulica Bukowska, autorstwo - podkład UM Poznań (grafika: ZDM Poznań)
Na strukturę funkcjonalno-techniczną projektu składają się elementy:
– platforma teleinformatyczna,
– podsystem sterowania ruchem,
– podsystem zarządzania transportem publicznym,
– podsystem zarządzania parkowaniem,
– podsystem bezpieczeństwa transportu.
Projekt ma charakter pilotażowy, a techniczne aspekty realizacji stanowią o jego unikatowym w skali kraju charakterze. Głównym celem inwestycji jest poprawa funkcjonowania transportu miejskiego – zwłaszcza komunikacji tramwajowej. Oznacza to także poprawę warunków podróżowania, bezpieczeństwa i komfortu ruchu oraz zmniejszenie szkodliwych skutków spowodowanych nadmiernym hałasem komunikacyjnym i zanieczyszczeniem powietrza.
Projekt w obecnej chwili jest na etapie przygotowania do przetargu i termin jego wdrożenia obejmie okres do końca 2014 roku.
Stan statystyczny i projektowy aktualny na dzień 24.11.2011 r.
Lech Gawełek i Andrzej Nadolny, ZDM Poznań
